7. Dadl Plaid Cymru: Datganoli treth incwm

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:16 pm ar 8 Chwefror 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 6:16, 8 Chwefror 2023

(Cyfieithwyd)

Ie, a byddai honno'n un arall o'r heriau hynny, ac unwaith eto fe ddof at brofiad yr Alban hefyd.

Os caf orffen yr hyn roeddwn yn ei ddweud mewn perthynas â'r bandiau uwch, mae twf mewn refeniw ar gyfer y ddau fand yn tueddu i fod yn fwy cyfnewidiol o flwyddyn i flwyddyn na refeniw cyfraddau sylfaenol, ac maent yn amrywio mwy rhwng rhannau o'r Deyrnas Unedig, ac mae hynny'n effeithio ar effaith gyllidebol net o flwyddyn i flwyddyn datganoli treth incwm drwy fecanwaith addasiad i'r grant bloc.

Felly, er mwyn rhoi enghraifft ac i droi at brofiad yr Alban, mae treth incwm wedi'i ddatganoli'n llawn i'r Alban, heblaw am incwm ar gynilion a difidendau, ac mae'r hyn rwy'n mynd i'w ddweud nesaf yn bwysig iawn, oherwydd mae'n nodi ac yn dangos y risg go iawn sydd ynghlwm wrth hyn a'r anwadalwch go iawn, sef yr hyn y mae gwir angen inni ei ystyried cyn penderfynu pa ffordd ymlaen a fyddai'n iawn i ni. 

Felly, mae Comisiwn Cyllid yr Alban yn disgwyl effaith negyddol net o tua £100 miliwn i gyllideb Llywodraeth yr Alban eleni, ac mae hynny er gwaethaf ymdrech dreth ychwanegol gan drethdalwyr yr Alban o tua £850 miliwn yn sgil newidiadau i'r gyfradd a'r trothwy. Rwy'n credu bod hynny'n dangos lefel y risg a gymerir pan edrychwn ar hyn. Felly, mae deall y newidiadau ymddygiadol yn allweddol, ac rwy'n ceisio deall yr effaith ymddygiadol yn well mewn perthynas â'r newidiadau y mae Llywodraeth yr Alban wedi'u gwneud.