Part of the debate – Senedd Cymru am 3:09 pm ar 28 Chwefror 2023.
Diolch am y cwestiynau. Eich pwynt am asedau arloesi ac enghraifft GCRE, y Ganolfan Ragoriaeth Fyd-eang ar gyfer Rheilffyrdd, yw'r union beth oedd gen i yn fy meddwl, rhywbeth y mae Llywodraeth Cymru wedi'i arwain, gwneud dewis a gweld bwlch lle nad oedd rhywbeth yn bodoli ac roedd gennym ni'r potensial i greu rhywbeth yng Nghymru, ac mae hynny mewn gwirionedd wedi denu arian yn uniongyrchol gan Lywodraeth y DU, a bydd arian o'r sector preifat yn dod i mewn hefyd. Ac nid arbrawf arloesi diddorol yn unig fydd hi, ond Birmingham, sydd â Phrifysgol Birmingham, sy'n un o'r prifysgolion mwyaf blaenllaw, os nad y brifysgol flaenllaw, ar arloesi rheilffyrdd yn y DU, mae ganddyn nhw ddiddordeb; maen nhw eisiau bod yn rhan o hynny. Gallwn ni ddisgwyl y bydd swyddi da iawn mewn rhan wledig o Gymru yn cael eu creu'n uniongyrchol oherwydd y ffordd yr ydyn ni, fel Llywodraeth, wedi dewis y safle hwnnw gyda bwlch go iawn. A bydd hynny'n cynhyrchu nid yn unig cyfleoedd o fewn y DU, ond ar draws Ewrop bydd pobl, rwy'n credu, a fydd eisiau dod i'r ganolfan arloesi honno. Mae'n golygu bod mwy o ddatblygiad a fydd yn digwydd nid yn unig yn uniongyrchol yn y sector rheilffyrdd, ac nid dim ond cyfle o bosibl i amgueddfa yno, ond, mewn gwirionedd, oherwydd eich bod chi'n mynd i edrych ar anghenion llety eraill ynghyd â hynny, dylech gael gwahanol gyfleoedd, os ydym ni'n meddwl am yr amgylchedd y mae'n bodoli ynddo hefyd.
Felly, rwy'n awyddus iawn ein bod yn gweld pob un o'r meysydd hyn fel cyfleoedd i wella'r economi yn y maes hwnnw, a hefyd i ychwanegu at economi Cymru gyfan. Ac mae'r cyfan yn ymwneud â'r stori rydyn ni eisiau ei hadrodd am Gymru, nid yn unig i weiddi am ein llwyddiannau ein hunain ond gyda rhannau eraill o'r byd i weld bod y pethau hyn wir yn digwydd yng Nghymru ac maen nhw'n gwneud gwahaniaeth ymarferol, fel y dywedwch chi, nid yn unig i Gymru ond mewn rhannau eraill o'r DU a thu hwnt. Ac yn fy sgyrsiau gyda Gweinidogion y DU, maen nhw'n ymarferol ac yn adeiladol iawn gyda nifer ohonyn nhw o ran yr hyn yr ydyn ni'n meddwl y gallwn ni ei wneud, ac, hyd yma, mae'r Gweinidogion gwyddoniaeth—lluosog—yr wyf wedi ymwneud â nhw wedi bod â meddwl agored ynghylch cydnabod nad oes ganddyn nhw ddarlun llawn o ble mae yna ragoriaeth arloesi yng Nghymru.
Yr her yw'r cysondeb ar waith, ac er y byddwn i'n hoffi gweld Llywodraeth y DU wahanol yn gyfan gwbl, byddwn i'n croesawu cyfnod o sefydlogrwydd am o leiaf ychydig fisoedd, nad ydym wedi ei gael am nifer o flynyddoedd, oherwydd mae'r newidiadau parhaus i'r Gweinidogion yn ei gwneud hi'n anodd iawn cael ateb cyson, a bydd angen i ni wedyn weld a yw'r gyllideb ymhen ychydig wythnosau yn cyflawni mewn gwirionedd ar fwriadau da datganedig Gweinidogion sy'n ymwneud â'r maes arloesi. Mewn gwirionedd mae'n rhywle lle gallem ni ychwanegu at yr hyn rydyn ni'n ei wneud gyda pherthynas fwy aeddfed a phragmataidd, mewn cyferbyniad uniongyrchol â'r hyn sydd wedi digwydd ar ffyniant cyffredin. Dylai hyn fod yn faes lle mae yna gryfderau go iawn, nid yn unig i Gymru, ond i'r DU yn ehangach hefyd.