Grŵp 9 yw'r grŵp nesaf o welliannau, a'r grŵp yma'n ymwneud â chymalau gweithiau cyhoeddus cymdeithasol. Gwelliant 5 yw'r prif welliant yn y grŵp, a dwi'n galw ar Peredur Owen Griffiths i gyflwyno'r prif welliant ac i siarad i'r grŵp.

Cynigiwyd gwelliant 5 (Peredur Owen Griffiths).

Diolch yn fawr. Diben gwelliant 5 yw diwygio adran 27, sy'n ymdrin â'r cymalau gweithiau cyhoeddus cymdeithasol y mae'n rhaid eu cynnwys mewn contractau ar gyfer contractau adeiladu mawr. Bwriad y categorïau a'r gwelliannau a geisir drwy'r adran hon o'r ddeddfwriaeth yw cyflawni gwelliannau i lesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol o ganlyniad i weithgareddau caffael graddfa fawr penodol ym maes adeiladu. Mae tabl 1 yn adran 27(2) yn rhestru'r categorïau a'r gwelliannau a fydd yn sail i gyhoeddi cymalau enghreifftiol gan Weinidogion Cymru i'w cynnwys mewn gwaith adeiladu cyhoeddus o'r fath. Yng Nghyfnod 2, fe wnaethom ni dynnu sylw at y ffaith bod y Bil, fel y'i cyflwynwyd, yn cyfeirio at fod angen hwyluso gwella cyfleoedd cyflogaeth ar gyfer grwpiau penodol â nodweddion gwarchodedig, er eu bod yn hepgor eraill. Mae'n hanfodol bod y ddeddfwriaeth, ac yn y cyd-destun hwn yn benodol, y cymalau enghreifftiol y bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru eu cyhoeddi o dan yr adran hon, yn nodi'r safon aur, i sicrhau bod swyddi a buddsoddiadau newydd sy'n ganlyniad i gontractau adeiladu mawr o fudd i grwpiau a lleoedd sy'n wynebu rhwystrau strwythurol i waith ac sydd wedi cael eu tangynrychioli yn y gweithlu, gan ddefnyddio caffael fel ysgogiad felly i greu'r genedl o unigolion cydradd yr ydym ni eisiau ei gweld.

Rwy'n croesawu'r drafodaeth yr ydym ni wedi ei chael gyda'r Gweinidog yn dilyn Cyfnod 2, a'r mater hwn, ac rwy'n falch o gyflwyno gwelliant 5, sy'n ychwanegu nodweddion gwarchodedig ychwanegol at wyneb y Bil. Yn ogystal â gwella cynrychiolaeth y grwpiau hyn ac amrywiaeth y gweithlu ar y lefel fwyaf sylfaenol, rydym ni'n rhagweld bod ehangu'r gwelliannau a geisir trwy gategori cyflogaeth y tabl hwn i gynnwys grwpiau eraill, fel menywod, pobl o liw, a phobl LHDTC+, yn cyflwyno cyfle i ddefnyddio ysgogiadau caffael i ddylanwadu ar arferion da yn y sector preifat—er enghraifft, i ddatblygu achos cyflog cyfartal. Rydym ni'n gwybod o adroddiad diweddaraf Chwarae Teg, 'Cyflwr y Genedl' bod y bwlch cyflog rhwng y rhywiau yng Nghymru yn dal i fod yn 11.3 y cant. Ceir cyfle hefyd i annog ymestyn yr un arfer da sy'n bodoli mewn gwasanaethau cyhoeddus mewn un—mae'n rhaid cyfaddef—rhan benodol ond arwyddocaol serch hynny, o'r sector preifat, o ran absenoldeb rhiant a rennir, er enghraifft. Mae'r posibiliadau yn ddiddiwedd. Os bydd y Senedd yn cytuno i'r gwelliant hwn, yna bydd gennym ni sylfaen gref ar gyfer gwneud cynnydd pellach. Bydd hyn, yn ei dro, hefyd yn helpu i ymwreiddio a gwireddu mewn ystyr ymarferol iawn y dyheadau sy'n sail i ymrwymiadau eraill sydd wrth wraidd cytundeb cydweithio Plaid Cymru gyda Llywodraeth Cymru, a'r cynllun gweithredu LHDTC+ a'r cynllun gweithredu cydraddoldeb hiliol yn nodedig.

Mae fy nau welliant arall yn y grŵp hwn yn diogelu at y dyfodol y gwelliannau a fydd yn caniatáu i'r Llywodraeth hon, neu Lywodraethau'r dyfodol yn wir, ychwanegu, dileu neu ddiwygio'r categori a gwelliannau o dan y categori, yn amodol ar bleidlais gadarnhaol y Senedd. Fel y profiad o weithredu'r ddeddfwriaeth hon a monitro a yw caffael yn cael yr effaith a ddymunir, fel yr ydym ni'n gobeithio y bydd, ac i ba raddau, ar fwrw ymlaen ag amcanion cymdeithasol, mae'n iawn ac yn briodol bod Gweinidogion Cymru yn gallu gwneud y ddadl i'r Senedd ddiwygio'r adran hon o'r ddeddfwriaeth, heb orfod ailysgrifennu'r ddeddfwriaeth gyfan. Rwyf i wedi crybwyll defnyddio ysgogiadau caffael i fwrw ymlaen â'n hamcanion o ran cydraddoldeb a chreu Cymru wirioneddol decach. Mae sefyllfa arall y gellid defnyddio hyn ynddi yn ymwneud â'r argyfwng hinsawdd. Mae hyn yn arbennig o bwysig o ystyried yr angen brys am ddulliau radical o fynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd, a bydd y gwelliannau hyn yn caniatáu'r hyblygrwydd ychwanegol hwnnw, gobeithio. Gallaf alw ar yr Aelodau i gefnogi'r ddau welliant hyn. Diolch yn fawr.

Y Dirprwy Weinidog, Hannah Blythyn.

Diolch. Mae'r Llywodraeth yn cefnogi'r gwelliannau hyn. Fel y mae Peredur wedi ei egluro, mae tabl 1 yn disgrifio'r categorïau o welliannau llesiant a geisir o fewn contractau adeiladu a'u cadwyni cyflenwi. Bwriedir i'r gwelliannau yn y tabl adeiladu ar arferion da yn y diwydiant adeiladu, ac achosi i'r rhain gael eu gweithredu'n fwy cyson. Dros y misoedd diwethaf, rydym ni wedi bod yn trafod tabl 1 gyda chynrychiolwyr y diwydiant adeiladu, a chydag arbenigwyr adeiladu sector cyhoeddus. Mae'r diwydiant yn wynebu heriau recriwtio ar hyn o bryd, ac mae llawer o bobl rydym ni wedi siarad â nhw yn awyddus i hyrwyddo'r diwydiant fel lle gwych i weithio, â chyfleoedd i bawb.

Bydd y gwelliant hwn yn canolbwyntio sylw ar ymestyn cyfleoedd cyflogaeth i amrywiaeth ehangach o grwpiau o bobl a allai fod o dan anfantais oherwydd eu nodweddion gwarchodedig. Mae'r gwelliant hwn yn cyd-fynd yn llwyr â cheisio cyrraedd y nod o greu Cymru fwy cyfartal yn Neddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol. Mae tabl 1 yn adlewyrchu'r diwydiant adeiladu nawr, a rhai o'r heriau sy'n ei wynebu wrth geisio cyflawni canlyniadau llesiant. Dros amser, gallai'r rhain newid, ac mae gwelliannau 6 a 12 yn caniatáu i'r tabl gael ei ddiweddaru gan reoliadau yn y dyfodol. Rwy'n hapus gyda'r holl gynigion hyn, ac felly, gallaf gadarnhau y bydd y Llywodraeth yn cefnogi gwelliannau 5, 6 a 12. Diolch.

Peredur Owen Griffiths i ymateb.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.

Mae'r gwelliannau hyn yn ychwanegiad cadarnhaol at y Bil hwn, ac rwy'n cynnig ein bod yn symud yn syth i'r bleidlais.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 5? A oes unrhyw wrthwynebiad? Na, does dim gwrthwynebiad i welliant 5, felly mae gwelliant 5 wedi ei gymeradwyo.

Derbyniwyd y gwelliant yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Gwelliant 6 sydd nesaf, ac, os bydd gwelliant 6 yn cael ei wrthod, bydd gwelliant 12 hefyd yn methu. Peredur Owen Griffiths, gwelliant 6. 

Cynigiwyd gwelliant 6 (Peredur Owen Griffiths).

Plîs.

Ydy, mae'n cael ei symud. Oes gwrthwynebiad i welliant 6? Na, does dim gwrthwynebiad i welliant 6. Felly, mae gwelliant 6 yn cael ei dderbyn. 

Derbyniwyd y gwelliant yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.