Roedd Diwrnod y Gymanwlad yn achlysur o falchder arbennig i fy annwyl Fam, y diweddar Frenhines—cyfle i’w drysori i ddathlu teulu ein Cymanwlad, y gwasanaethodd hi gydol ei bywyd hir a hynod.

Wrth olynu Ei Mawrhydi fel Pennaeth y Gymanwlad, rwy’n cael cryn gryfder o’r esiampl y gosododd hi, ynghyd â phopeth yr wyf wedi’i ddysgu gan y bobl eithriadol yr wyf wedi cwrdd â nhw ym mhob rhan o’r Gymanwlad dros gynifer o flynyddoedd.

Mae’r Gymanwlad wedi bod yn rhywbeth digyfnewid yn fy mywyd i, ac eto mae ei hamrywiaeth yn fy syfrdanu a fy ysbrydoli o hyd. Mae ei photensial di-derfyn bron i fod yn rym er daioni yn y byd yn mynnu ein huchelgais mwyaf; mae ei maint yn ein herio ni i uno a bod yn feiddgar.

Yr wythnos hon yw deng mlynedd ers llofnodi Siarter y Gymanwlad, sy’n rhoi mynegiant i’r gwerthoedd sy’n ein diffinio—heddwch a chyfiawnder; goddefgarwch, parch ac undod; gofal i’n hamgylchedd ac i’r mwyaf agored i niwed yn ein plith.

Nid delfrydau yn unig yw’r rhain. Yn rhan o bob un mae cymhelliant i weithredu, a gwneud gwahaniaeth ymarferol ym mywydau’r 2.6 biliwn o bobl y mae’r Gymanwlad yn gartref iddynt.

P’un ai ym maes newid hinsawdd a cholli bioamrywiaeth, cyfleoedd ac addysg i bobl ifanc, iechyd byd-eang, neu gydweithrediad economaidd, gall y Gymanwlad chwarae rôl anhepgor ym materion pwysicaf ein hoes. Yn ogystal â bod yn gymdeithas sy’n rhannu gwerthoedd, rydym hefyd yn rhannu diben a gweithredoedd.

Yn hyn o beth, bendith yw cael dyfeisgarwch a dychmyg traean o boblogaeth y byd, gan gynnwys biliwn a hanner o bobl dan ddeg ar hugain oed. Mae ein dynoliaeth yn cynnwys y fath amrywiaeth werthfawr o ran syniadau, diwylliant, traddodiad a phrofiad. Drwy wrando ar ein gilydd, byddwn yn dod o hyd i gynifer o’r atebion rydym yn eu ceisio.

Mae’r potensial eithriadol hwn sydd gennym yn gyffredin yn fwy na chyfartal â’r heriau rydym yn eu hwynebu. Mae’n cynnig cryfder digyffelyb i wynebu’r dyfodol, ond hefyd i’w adeiladu. Yma, mae gan y Gymanwlad gyfle anhygoel, a chyfrifoldeb, i greu dyfodol gwirioneddol gadarn—dyfodol sy’n cynnig y math o lewyrch sy’n gydnaws â natur ac a fydd hefyd yn diogelu ein planed unigryw am ddegawdau i ddod.

Mae’r myrdd o gysylltiadau rhwng ein cenhedloedd wedi’n cynnal a’n cyfoethogi am fwy na saith degawd. Bydd ein hymrwymiad i heddwch, cynnydd a chyfleoedd yn ein cynnal am lawer mwy.

Boed i ni fod yn Gymanwlad sy’n sefyll gyda’n gilydd, ond hefyd yn ymdrechu gyda’n gilydd, ar drywydd diflino ac ymarferol at ddaioni i bawb yn y byd.