Credaf fod Bethan wedi codi pwynt allweddol ynglŷn â phontio i bobl ag awtistiaeth ac mae'n broblem hirsefydlog —rhywbeth yr wyf wedi cael llawer o waith achos yn ei gylch, ond hefyd mae wedi codi dro ar ôl tro gyda grwpiau awtistiaeth trawsbleidiol dros sawl Cynulliad. Ar y thema honno, galwaf am ddatganiad ynglŷn â chynllun gweithredu strategol Llywodraeth Cymru ar gyfer anhwylderau’r sbectrwm awtistiaeth ar ei newydd wedd a'r cynigion ar gyfer gwasanaeth awtistiaeth cenedlaethol i Gymru. Cafodd y rhain eu lansio ar ddydd Gwener ychydig wythnosau cyn diddymu’r Cynulliad diwethaf, ac nid yw’r Cynulliad hwn wedi cael cyfle eto i drafod y drafft na'r ymgynghoriad a lansiwyd yn ei sgil, nac i graffu arnynt.

Er bod integreiddio iechyd, cyflogaeth, addysg a gwasanaethau cymdeithasol i’w groesawu, mae pryder o hyd yn y gymuned awtistiaeth fod y diffyg cefnogaeth statudol yn golygu efallai na fydd yn sicrhau’r newid yr ydym i gyd am ei weld ar gyfer plant, oedolion a'u teuluoedd ar y sbectrwm awtistiaeth; pryder ynghylch y £6 miliwn dros dair blynedd—mae hynny’n £2 filiwn bob blwyddyn; ai arian newydd ydyw ynteu arian sy'n bodoli eisoes ac sy’n cael ei ailgyfeirio: nid ydym yn gwybod; pryder y bydd yr amseru’n llithro heb gyllid digonol, ac na fydd yn cyflawni, heb gefnogaeth statudol, yr addewidion y mae'n eu gwneud; a phryder hefyd na fyddai pobl, er enghraifft yn y gogledd, yn gallu elwa ar y gwasanaethau y mae'n eu cynnig tan ddiwedd 2018. Nodir hefyd fod yr adroddiad y mae Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru’n bwrw ymlaen ag ef gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru ynglŷn â’r gwasanaeth cenedlaethol newydd yn llawn ‘dylai’ yn hytrach na ‘rhaid’ ac y gallai hyn barhau i gael ei ddehongli'n wahanol rhwng byrddau iechyd gwahanol a diffyg manylion ynglŷn â sut y byddai byrddau iechyd yn gweithio gydag awdurdodau lleol. Mae angen rhoi cyfle i’r Cynulliad graffu ar y cynnig allweddol hwn a’i drafod.

Yn ail, ac yn olaf, a gaf i alw am ddatganiad ar Iaith Arwyddion Prydain? Efallai y bydd y Gweinidog yn gwybod bod yr Alban wedi cyflwyno deddfwriaeth ar hyn, a bod Gogledd Iwerddon hefyd yn edrych yn agos iawn ar y ddeddfwriaeth honno yn yr Alban. Bydd deddfwriaeth Llywodraeth Cymru, deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol a’r ddeddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant, yn gorfodi cydraddoldeb o ran darparu gwasanaethau ar draws y gwasanaethau cyhoeddus. Felly, bydd mwy o alw am Iaith Arwyddion Prydain er mwyn i ddarparwyr allu gohebu a chyfathrebu â defnyddwyr Iaith Arwyddion Prydain ar draws pob gwasanaeth: iechyd, addysg, gwasanaethau cymdeithasol ac fel arall, a hefyd sicrhau bod offer cyfathrebu sy'n addas i bobl fyddar ar gael ym mhob lleoliad sy’n darparu gwasanaethau cyhoeddus. Felly, yn y cyd-destun hwnnw —yng nghyd-destun deddfwriaeth eich Llywodraeth chi eich hun ac yng nghyd-destun y datblygiadau yn yr Alban a Gogledd Iwerddon o ran Iaith Arwyddion Prydain—galwaf am ddatganiad.