Part of the debate – Senedd Cymru am 4:19 pm ar 28 Mehefin 2016.
Diolch i’r Prif Weinidog am ei ddatganiad. Rwy’n croesawu, yn bersonol, taw datganiad blwyddyn yn unig sydd gyda ni; nid wyf yn gwybod a yw hwn yn gyfaddefiad bod y Llywodraeth flaenorol wedi gwneud gormod o ddeddfu ac efallai ddim digon o lywodraethu, ac, os gwelwn ni fwy o lywodraethu a llai o ddeddfu, efallai nad yw hynny’n beth drwg o gwbl. Ac, yn sgil y penderfyniad yr wythnos diwethaf hefyd, mae’n wir dweud y dylai’r Llywodraeth fod yn rhydd ei dwylo i ymateb i sefyllfa sy’n newid, yn hytrach na’u clymu gyda gormod o ddeddfu.
A gaf i jest troi, yn fras iawn, at y chwe Deddf y mae’r Prif Weinidog wedi eu hamlinellu? Bydd Plaid Cymru yn croesawu’r Deddfau hyn o ran egwyddor. Wrth gwrs, nid ydym ni’n gwybod eto a fyddwn ni’n cefnogi pob un o ran y manylion—fe welsom ni hynny gyda’r Bil iechyd cyhoeddus y tro diwethaf, ac rwyf yn falch bod hwnnw’n dod yn ôl ar ffurf sydd yn edrych yn fwy derbyniol, yn sicr, i Blaid Cymru. Rwyf hefyd yn croesawu’r ffaith bod yna ddau Fil yn ymwneud â threthi a datganoli trethi, ac, yn bwysig iawn yn y cyd-destun hwnnw, eich bod chi am sefydlu rheol i osgoi osgoi trethi, os liciwch chi, fel rhan o’r ffordd rŷm ni’n mynd o gwmpas deddfu ym maes trethi. Rwy’n meddwl bod honno’n egwyddor bwysig i’w sefydlu ar y cychwyn.
Rwyf hefyd yn croesawu’r ffaith, yn wyneb y ffaith bod y Bil trafodiadau tir yn debygol o fod yn hynod gymhleth, ei fod yn cael ei gyhoeddi ar ffurf drafft, a fydd yn caniatáu i bwy bynnag bwyllgor graffu arno ac ymgynghori ymhellach yn ei gylch yn ogystal.
Bydd Plaid Cymru, wrth gwrs, yn cefnogi’r egwyddor o sicrhau nad yw’r Ddeddf Undebau Llafur yn amharu ar y ffordd rŷm ni’n trin y gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru. Byddwn ni hefyd yn chwilio am gyfle i ddelio â’r broblem sydd yn llethu ein cymunedau o waith ‘zero hours’. Byddwn ni’n edrych eto am gyfle, os oes modd, i godi hynny.
A gaf i jest codi cwpl o bethau gyda’r Prif Weinidog nad yw wedi’u cynnwys yn y datganiad? Rwy’n deall mai datganiad blwyddyn yw hyn. Gan ein bod ni’n croesawu’r Bil anghenion dysgu ychwanegol, mae yn gofyn y cwestiwn o beth mae’r Llywodraeth am ei wneud yn ehangach ym maes awtistiaeth, sydd yn mynd, wrth gwrs, i mewn i oedolion hefyd. Rŷm ni’n gwybod bod yna gynllun gweithredol newydd gan y Llywodraeth, ond rwy’n sicr y dylem ni weld deddfu yn y maes yma yn ystod y Cynulliad hwn, ac rwy’n gobeithio y bydd y Prif Weinidog yn gallu cadarnhau mai dyna yw’r bwriad ganddo yntau. Yn yr un modd, er nad yw’r Ddeddf yma ar gyfer ymdrin â chosb gorfforol i blant yn yr un ffordd ag ymdrin â phlant ac oedolion yn deg ac yn gyfiawn o fewn y gyfraith—bod modd i’r Llywodraeth gadarnhau bod hynny hefyd yn fwriad ganddyn nhw yn ystod y tymor hwn.