Ymddengys bod ffocws y ddadl y prynhawn yma ar geir, diwydiant ac unigolion, yn bennaf, ac wrth gwrs dylid canmol ymdrechion synhwyrol i leihau allyriadau o’r ffynonellau hyn. Fodd bynnag, mae yna un llygrwr sy’n llawer mwy na cheir neu bobl.

Ceir oddeutu 90,000 o longau cargo ar foroedd y byd. Maent yn llosgi 7.29 miliwn o gasgenni y dydd o’r tanwydd butraf a mwyaf llygrol a adewir dros ben o’r broses puro olew. Mae’r peth mor fudr a thrwm fel y gallwch gerdded arno pan fo’n oer. Mae llongau cargo yn cynhyrchu 260 gwaith y llygredd sy’n cael ei gynhyrchu o geir yn y byd bob blwyddyn. Oherwydd hynny, gallai Cymru a’r DU gau pob cyfleuster sy’n cynhyrchu carbon a llygryddion eraill a thynnu pob car oddi ar y ffordd ac ni fyddai hyd yn oed yn creu tolc o ran faint o lygredd aer sy’n cael ei greu gan y llongau cargo hyn.

Mae llygredd aer yn broblem fyd-eang ac mae angen i Gymru a’r DU weithio gyda’r Sefydliad Morol Rhyngwladol a chyrff byd-eang eraill i annog gwaith ar ddatblygu a chyflwyno tanwydd amgen ar gyfer y llongau cargo hyn neu leihau’r llygredd mewn ffyrdd eraill, megis ei gwneud yn ofynnol i longau cargo gario offer technolegol megis sgwrwyr, cyfarpar trosi catalytig a datblygu ffynonellau ynni amgen. Fel arall, rydym yn ceisio gwagio’r cefnfor â gwniadur.