Part of the debate – Senedd Cymru am 3:50 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Rwy’n meddwl, dim ond i ddweud, bod gan bob un ohonom ni gyfrifoldeb i’n holl blant. P’un a oes gennym ni blant ai peidio, nhw yw ein dyfodol. A'r ffordd orau y mae cymdeithas yn gofalu am blant, cyn gynted â’u bod o oedran ysgol, yw yn yr ysgol. Felly, mae'n ymddangos i mi, er nad yw'n golygu dweud bod plentyn sy’n cael ei addysgu gartref o reidrwydd mewn perygl, mae’r ffaith nad yw yn yr ysgol yn golygu bod angen rhoi sylw arbennig ychwanegol i sicrhau bod rhywun yn gweld y plentyn hwnnw. Yn amlwg, ni ddigwyddodd hyn yn yr achos hwn.
Mae'r Gweinidog eisoes wedi sôn am y cyfleoedd a gollwyd pan roedd brechiadau i fod i gael eu rhoi. Nid wyf yn dadlau ac yn dweud bod gan y wladwriaeth hawl i fynnu bod brechiad yn digwydd, ond os nad yw'r brechiad yn mynd i ddigwydd, mae angen gweld y plentyn beth bynnag, dim ond i wneud yn siŵr nad yw lles y plentyn yn cael ei beryglu.
Mae gan y plentyn hawl i addysg feithrin yn dair oed. Felly, yr awdurdod lleol—tybed pam nad oedden nhw’n meddwl pam nad oedd enw’r plentyn hwn i lawr i gael lle meithrin am ddim. Os nad oeddent, pam ddim? Oherwydd mae angen i bob awdurdod lleol fod yn cynllunio ar gyfer hynny ac, os nad yw'r rhiant yn dymuno ei gymryd, gellir cofnodi hynny. Ond, mae angen gofyn y cwestiwn o leiaf, i'r rhai nad ydynt efallai’n gwybod am yr hawl hwnnw. Pan nad yw plentyn yn bresennol mewn dosbarth derbyn pan mae’n codi’n bum mlwydd oed, mae hwnnw, does bosib, yn gyfle arall i'r awdurdod lleol wirio bod y plentyn naill ai wedi ei gofrestru yn yr ysgol neu wedi ei gofrestru fel rhywun sy’n cael addysg gartref. Felly, rwy'n poeni nad oes gofyniad penodol yn Neddf Addysg 1996 i AALlau ymchwilio i weld a yw rhieni’n cydymffurfio â'r rhwymedigaeth i roi addysg i bob plentyn. Rwy’n gobeithio bod hwnnw’n un o'r—