Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Diolch i'r Aelod am ei gwestiynau. Mae hwn yn achos trist dros ben, fel y dywedais—plentyn yn anweledig i wasanaethau cyffredinol. Rwy'n meddwl mai’r hyn sy'n bwysig, ac rwyf wedi dweud hyn ers dechrau'r drafodaeth hon, yw nad wyf yn meddwl mai addysg ddewisol yn y cartref yw'r unig fater yma. Rwy'n meddwl bod gennym gasgliad o broblemau sydd wedi dod at ei gilydd i roi canlyniad gwael iawn, gyda pherson ifanc yn colli ei fywyd, ac mae'n rhaid inni fynd at wraidd hynny. Bydd trafodaethau anodd â phob sector am yr hyn yr ydym yn ei wneud ynglŷn â hyn. Nid yw'n fater o ladd ar hwn neu'r llall; mae’n fater o wneud y penderfyniad cywir. Mae'r Aelod yn sôn am gydbwysedd rhwng hawl y plentyn a hawl y rhiant, ac rwy’n deall hynny, ond rhaid imi ochri bob amser â hawliau pobl agored i niwed. Os mai’r person ifanc yw'r un sy'n agored i niwed yma, byddaf, ar bob cyfrif, yn amddiffyn y broses honno.
Rwy'n eithaf hapus i egluro’r mater brechu. Nid oedd hyn yn fater o orfodi pob rhiant i frechu eu plant; mae'n dal i fod yn ddewis y rhieni, ac rwy’n gwbl fodlon ar y broses honno. Yr hyn yr oeddwn yn ei awgrymu, ar adeg pan mae’n bryd brechu rhywun, y dylai'r gwasanaeth iechyd ddeall bod hwnnw’n bwynt sbardun-p’un a yw'r rhiant yn gwneud dewis naill ai o blaid neu yn erbyn brechu, ac mae hynny'n gwbl resymoli sicrhau bod y plentyn dan sylw mewn cyflwr diogel. Nid wyf yn meddwl bod hynny'n afresymol, i sicrhau ein bod yn cadw llygad ar ein pobl ifanc, sydd weithiau’n canfod eu hunain mewn sefyllfaoedd bregus iawn.
Soniodd yr Aelod am achos arall, ofnadwy, lle’r oedd bachgen ifanc dan amgylchiadau traddodiadol, ond y cafodd ei hun mewn sefyllfa o esgeulustod, ac rwy’n derbyn ac yn cydnabod hynny, hefyd. Y problemau sydd gennym yma yw bod rhai unigolion yn disgyn drwy'r system, ac mae'n rhaid inni ddeall yn well sut y mae hynny'n digwydd. Yr ymagwedd amlasiantaethol sydd ei hangen arnom, lle mewn gwirionedd, hyd yn oed yn achos Dylan, pe baech yn pentyrru rhai agweddau unigol ohono, efallai—. Wel, yn amlwg ni sylwyd ar y peth, ond pan ydych yn eu pentyrru gyda'i gilydd, mae hyn yn gwneud achos go iawn lle, mewn gwirionedd, y dylem fod yn gwneud ymyriadau cryf. Dyna beth mae angen inni sicrhau ei fod yn digwydd yn y dyfodol, ac mae'n rhywbeth yr ydym wedi’i ddysgu o'r adolygiad ymarfer plant, a rhywbeth yr ydym yn parhau i’w ddysgu.