Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Diolch, unwaith eto, am y cyfraniad adeiladol yna, a hefyd am y sgyrsiau yr ydym wedi’u cael gyda llefarwyr eraill yn arwain tuag at heddiw. Unwaith eto, rwy’n croesawu'r gydnabyddiaeth am yr adolygiad IPFR, a’i fod y peth iawn i ni ei wneud. Mae’r un pwynt o anghytundeb sydd gennyf yn ymwneud â'r gronfa cyffuriau canser yn achub bywydau. Nid oes gennym unrhyw dystiolaeth bod y gronfa cyffuriau canser wedi achub bywydau. Roedd rhywfaint o amodau ymestyn bywyd posibl. Mae llawer o dystiolaeth yr ydym yn ei thrafod yn y Siambr hon yn rheolaidd am amrywiaeth o wahanol bobl yn beirniadu'r gronfa cyffuriau canser, gan gynnwys Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus Tŷ'r Cyffredin a chyfarwyddwr meddygol GIG Lloegr. Ond rydym bellach mewn sefyllfa lle mae Llywodraeth y DU wedi cydnabod bod y gronfa yn rhy gul ac nad oedd sylfaen dystiolaeth briodol ar gyfer y meddyginiaethau ynddi. Bellach mae ganddynt broses NICE, mae'n debyg—mecanwaith cymeradwyo sy'n mynd i mewn iddo—ond rwy’n cytuno â chi bod y gronfa cyffuriau canser yn rhy gul. Dyna fu safbwynt Llywodraeth Cymru erioed, oherwydd nid ydym yn credu ei bod yn dderbyniol yn foesegol nac yn amddiffynadwy i werthfawrogi bywyd un claf ag un cyflwr dros glaf arall â chyflwr gwahanol a oedd yn cyfyngu ar fywyd. Dyna pam na wnaethom erioed gymryd yr agwedd honno. Dyna hefyd pam mae gennym bellach gronfa triniaethau newydd sy'n edrych ar yr holl gyflyrau sy'n cyfyngu ar fywydau. Felly, rydym yn cael tegwch a chyfiawnder gwirioneddol i bob claf yn gyffredinol. Rwy’n credu mai dyna’r agwedd gywir i'w chymryd.
Nid wyf yn ymwybodol fod problem gyda'r cyflymder y mae’r AWMSG wedi cyflawni ei werthusiadau. Yn aml mae problem ynghylch cael y math iawn o wybodaeth ac mewn gwirionedd mewn cael cwmnïau fferyllol i gytuno i gynllun mynediad i gleifion ar gyfer y cyflyrau a allai fod yn effeithiol, ond yn aml sy’n ofnadwy o ddrud. Felly, mae angen sgwrs onest ac aeddfed gyda'r cwmnïau hynny o hyd. Rwyf yn disgwyl y bydd Cymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain (ABPI) am siarad â ni am eu safbwynt ar hyn, ac rwy'n siŵr y byddant am roi tystiolaeth i'r adolygiad IPFR ac yn dymuno ymgysylltu â’r Llywodraeth hon ynghylch ystod eang o faterion am ymchwil, datblygu a gwyddorau bywyd. Mae angen inni gadw ein llygaid ar agor ac ymgysylltu â'r diwydiant. Ni allwn ddisgwyl y bydd gwaith ymchwil a datblygu newydd yn digwydd drwy feirniadu yn gyson y diwydiant sy'n ei gyflawni. Ond, ar yr un pryd, mae angen i ni wneud yn siŵr bod gwerth cyhoeddus gwirioneddol a bod gwerth cyhoeddus yn cael ei sbarduno drwy'r penderfyniadau a wnawn ar yr hyn yr ydym yn ei gaffael a pham.
Rwyf am orffen â phwynt am wyddorau bywyd a gwaith ymchwil. Rwy'n hynod falch o weld y bu symud ymlaen yn y sector gwyddorau bywyd yma yng Nghymru a bod y dull a gymerwyd dros nifer o flynyddoedd yn dwyn mwy o ffrwyth. Rydym yn gweld diddordeb gwirioneddol gan ystod o gyrff yn y sector preifat sydd am fod yn rhan o'r gymuned ymchwil yma yng Nghymru. Rwy'n edrych ymlaen at gael mwy o drafodaethau am hyn â'm cydweithiwr, y Gweinidog Sgiliau a Gwyddoniaeth, ond mae gennym stori dda i'w hadrodd ar ymchwil iechyd a gofal. Os byddwch yn siarad â'r gymuned ymchwil iechyd a gofal yng Nghymru, maent yn wirioneddol gadarnhaol am ein dull ni o weithredu ac mae hynny oherwydd ein bod yn gwrando arnynt. Gofynnwyd iddynt am yr hyn y gallem ei wneud yn well gyda'r adnoddau sydd gennym a gwnaethom wrando arnynt. Felly, mae ein dull yn seiliedig ar yr hyn y maent wedi'i ddweud wrthym y gallem ei wneud yn fwy effeithiol. Felly, rwy’n gobeithio y bydd Aelodau yn ymgysylltu fwyfwy gydag ymchwil iechyd a gofal yma yng Nghymru. Mae gennym stori dda i'w hadrodd ar ystod o feysydd, ond rwy'n bendant yn uchelgeisiol ar gyfer y dyfodol ac yn gobeithio y bydd Aelodau eraill yn cymryd rhan ac ymwneud â'r gymuned ymchwil.