Diolch i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, am eich datganiad. Mae'n debyg y dylwn ddatgan buddiant fel llywodraethwr ysgol ar y dechrau fel hyn. Mae'n ddatganiad eang iawn a byddaf yn ceisio bod yn fanwl, ac rwy'n siŵr y bydd y Dirprwy Lywydd yn dweud wrthyf os nad wyf.

Rydych yn gwneud cyfeiriad cynnar at ysgolion arloesi yn eich datganiad. Mae nifer o athrawon ac ysgolion sy'n rhan o'r prosiectau ysgolion arloesi yn dweud, mewn gwirionedd, nad oedd rhai ohonynt yn ymwybodol o'u cyfraniad eu hunain. Nawr, hoffwn i ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet pa waith y mae hi'n ei wneud i sicrhau bod pawb sydd â’r dasg o ddatblygu trefniadau newydd yn cael eu hymgysylltu a'u cefnogi drwy'r broses hon. Ni fydd y ffrâm amser, wrth gwrs, o'r pryd y mae ysgolion arloesi yn adrodd yn ôl ar eu gwaith datblygu i'r pwynt lle bydd y cwricwlwm newydd yn statudol yng Nghymru, yn gadael llawer o le ar gyfer trafodaeth. Felly, pa ymrwymiad fydd Ysgrifennydd y Cabinet yn ei roi i sicrhau bod ymgynghoriad llawn â'r proffesiwn addysgu ehangach er mwyn sicrhau nad yw'r broses hon yn cael ei rhuthro drwodd, oherwydd fy mod yn credu bod rhai pobl yn teimlo'r pwysau yn hynny o beth?

Ar hyfforddiant athrawon, roedd traean o leoedd hyfforddi athrawon uwchradd heb eu llenwi yn 2015-16. Mewn gwirionedd, nid yw'r targed recriwtio wedi cael ei fodloni ar gyfer unrhyw un o'r chwe blynedd diwethaf, gyda’r diffyg yn cynyddu dros y cyfnod hwnnw. Er na fydd hyn yn cael effaith ar unwaith nac yn broblem ar gyfer swyddi gwag, mae’r duedd yn awgrymu'n glir ei fod yn rhywbeth sy'n haeddu sylw. Felly, pa asesiad y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi’i wneud o pam mae’r methiant hwn i recriwtio yn digwydd, a beth y gellir ei wneud i fynd i'r afael â hyn yn y dyfodol?  Oherwydd, yn fy marn i, un o'r meysydd sy’n rhan o'r broblem yw llwyth gwaith, a'r effaith y mae hynny’n ei chael o bosibl ar ganfyddiad pobl o apêl addysgu fel proffesiwn. Rhoddodd maniffesto’r Democratiaid Rhyddfrydol ymrwymiad, wrth gwrs, i sefydlu arolwg o lwyth gwaith blynyddol athrawon. Does dim cyfeiriad at hynny yma, ond efallai y gallai Ysgrifennydd y Cabinet wneud sylwadau ar a ydych yn bwriadu cyflwyno hyn yn ystod tymor y Cynulliad hwn.

Mae rôl y Cyngor Gweithlu Addysg yn allweddol. Byddwn i'n dychmygu bod llawer o agweddau ar y datganiad hwn lle mae eu rôl yn berthnasol, er nad oes dim cyfeiriad atynt yn benodol yn y datganiad hwn. Cynigiodd Plaid Cymru a'r Democratiaid Rhyddfrydol, i raddau amrywiol, ymestyn ac ehangu eu cylch gwaith. Roeddwn i'n meddwl tybed ai dyna yw eich bwriad chi, a pha rôl yr ydych chi’n eu gweld nhw’n chwarae yn rhai o'r mentrau yr ydych wedi'u crybwyll.

Mae perygl wrth gwrs— cyfrais, rwy’n meddwl, ddwy strategaeth ac o leiaf un academi newydd yn eich datganiad—y gellid ystyried hyn fel mwy o fentrau, yn yr hyn rwy'n siwr y byddwch yn gwybod sy’n sector gorlawn o fentrau eisoes, o bosibl. Felly, pa sicrwydd y gallwch chi ei roi i’r sector na fydd hyn mewn gwirionedd yn ychwanegu at y baich, a’i fod i gyd yn rhan o ymdrech i leihau'r baich sydd, i rai pobl, ar y proffesiwn addysgu ar hyn o bryd?

I warmly welcome the fact that the Government is to seek to develop a national strategy on small and rural schools, and I do agree with the Minister that federation does offer a model and an alternative option in many contexts in order to tackle some of the challenges facing many of our schools. But, may I ask in the context of that strategy on small and rural schools whether the strategy will change the emphasis, which was excessive to the minds of some, that has been given to surplus school places? Or, will surplus school places still be a central tenet of the new strategy? That will be of interest to many, I’m sure.

Finally, you mention targeting resources at Welsh-medium education—again, something that I would warmly welcome—but will you also expect progress in terms of the targets set in your Government’s Welsh language education strategy? Will you actually strengthen and amend that in light of your intention to target resources at Welsh-medium education? Indeed, what intention does the Government have to work with local authorities to move to a more proactive approach in terms of developing Welsh-medium education, and perhaps learning lessons from the work happening in Gwynedd, and more recently in places such as Carmarthenshire?