Rwy’n falch iawn o gefnogi’r cynnig hwn ac i siarad yn y ddadl bwysig hon, oherwydd credaf fod y BBC yn chwarae rhan gwbl hanfodol yn ein gwlad, ac mae’n gwbl hanfodol fod y BBC yn cyfathrebu â’r cyhoedd ac yn rhoi’r holl wybodaeth a’r materion sy’n codi ynglŷn â pholisïau a datblygiadau yma yn y Cynulliad. Mae gan deledu a radio rôl bwysig iawn i’w chwarae yn hynny. Gyda’r Cynulliad bellach yn ei bumed tymor, rwy’n dal i gael cwestiynau ar garreg y drws—’O, a ydych chi’n delio ag iechyd, ac onid yw’n ofnadwy ynglŷn â streic y meddygon iau? Beth ydych chi’n ei wneud am y peth?’—gan ddangos yr hyn y mae eraill wedi’i ddweud: nad oes gwybodaeth ymysg y cyhoedd am yr hyn sy’n digwydd go iawn yng Nghymru a’r hyn sy’n digwydd yn y Cynulliad hwn. Rwy’n meddwl bod gan y BBC, fel darlledwr gwasanaeth cyhoeddus, ddyletswydd i ehangu ei gyrhaeddiad i’r 40 y cant o bobl, rwy’n credu, sy’n gwylio rhaglenni lle na cheir newyddion Cymreig neu gyd-destun Cymreig. Gwelaf hynny fel un o’r prif amcanion y dylai’r BBC eu cael, ac yn sicr, rydym wedi cael ymrwymiad i hynny, ond rydym am ei weld yn digwydd.

Rwyf hefyd yn credu bod hyn wedi cael effaith yn refferendwm yr UE: fod y bobl hynny, y 40 y cant o’r cyhoedd yng Nghymru sy’n gwylio rhaglenni heb unrhyw gyd-destun Cymreig, heb gael gwybodaeth ynglŷn â sut y mae’r UE wedi bod o fudd arbennig i Gymru. Rwy’n credu bod hynny yn cael effaith.

Y pwyntiau eraill roeddwn eisiau eu gwneud—rwy’n credu mai Bethan Jenkins a wnaeth y pwynt pwysig am y bartneriaeth rhwng S4C a’r BBC, ac a ddylai S4C fod â rhan yn y siarter, ac rwy’n meddwl ei bod hi wedi gofyn i’r Gweinidog ymateb i hynny. Rwyf am ddefnyddio’r cyfle yn y ddadl hon i roi teyrnged, fel y gwnaeth Rhun ap Iorwerth, i ymrwymiad staff S4C i ddarlledu Cymraeg, ond hefyd i fynegi fy siom fod S4C yn mynd i fod yn gadael ei safle yn Llanisien cyn hir, lle rwyf wedi cael cysylltiad â hwy ers blynyddoedd lawer, a symud allan o Gaerdydd. Rwy’n gresynu’n fawr iawn at hynny, ond wrth gwrs, bydd rhai o staff S4C yn symud i adeilad newydd y BBC lle bydd darlledu ar y cyd. Felly, bydd hynny, mewn gwirionedd, yn arbed llawer o arian, ond rwy’n gresynu eu bod yn symud.

Y pwynt arall roeddwn am ei wneud oedd—rwy’n gwybod bod Jenny Rathbone wedi sôn am y broses benodiadau cyhoeddus. Wel, hoffwn ddweud hyn: pam na ddylai’r cadeirydd gael ei benodi drwy broses benodiadau cyhoeddus? Oherwydd os yw cadeirydd yn cael ei benodi gan y Llywodraeth—a oes modd i’r cadeirydd hwnnw fod yn gwbl annibynnol byth? Rwy’n meddwl bod hynny’n rhywbeth y dylem edrych arno.

Yn olaf, roeddwn yn awyddus i siarad am gyd-destun cyfryngau gwan Cymru yn gyffredinol, y soniodd y rhan fwyaf o’r siaradwyr amdanynt, a phwysigrwydd y ffaith nad yw’r BBC, darlledwyr eraill a’r cyfryngau print, fel y mae pethau, yn darparu lluosogrwydd yn eu sylw i Gymru. Os edrychwch ar y cyfryngau print, wedi eu dominyddu gan Trinity Mirror, maent wedi cael eu hanrheithio yn sgil colli swyddi sy’n mynd yn ôl dros fwy na degawd. Rwy’n credu ein bod i gyd yn gwybod mae’n debyg fod Media Wales wedi symud i mewn i’w adeilad newydd, bron i 10 mlynedd yn ôl rwy’n credu—rwy’n siŵr fod llawer ohonom wedi bod i mewn yno—ac roedd yn defnyddio pum llawr o’r adeilad chwe llawr hwnnw, ac mae bellach ar un llawr yn unig, sy’n dangos y gostyngiad yn nifer y newyddiadurwyr sy’n gweithio ar bapur newydd cenedlaethol Cymru ac ar y ‘South Wales Echo’. Wrth gwrs, mae swyddfeydd lleol yr ‘Echo’ a’r ‘Western Mail’ yng Nghastell-nedd, Glyn Ebwy, Merthyr Tudful a Phontypridd hefyd wedi cau, felly nid yw’r papurau newydd yn agos at eu cymunedau fel y maent wedi bod yn y gorffennol.

Felly, credaf fod hynny’n destun gofid mawr, a gwyddom gyn lleied o newyddiadurwyr sydd yma mewn gwirionedd i adrodd ar yr hyn sy’n digwydd yma yn y Senedd a darparu gwybodaeth i’r cyhoedd ar draws Cymru. Ceir cyn lleied ohonynt ar gyfer gwneud gwaith go iawn o graffu ar yr hyn a wnawn yma. A ydym wir yn teimlo fod newyddiadurwyr yn ein dwyn i gyfrif mewn gwirionedd? Nid wyf yn credu bod y cryfder yno yn yr holl gyfryngau. Wrth gwrs, rydym wedi nodi yma yn y Siambr y ffaith fod y ‘Daily Post’ yng ngogledd Cymru yn colli ei ohebydd yn y Senedd. Rwy’n tybio mai mater o amser yw hi cyn i ‘Wales Online’ a’r ‘Western Mail’ wneud yr un peth. Felly, wyddoch chi, rwy’n credu ei fod yn ddarlun eithaf difrifol o ran y cyfryngau yng Nghymru. Felly, rwy’n credu ei bod yn gwbl hanfodol fod y BBC yn gwneud yr hyn y mae’n ei ddweud a’r hyn yw ei fwriad, ac yn gwneud yn siŵr ei fod yn cynyddu’r swm o arian a’r ymdrech y mae’n ei wneud mewn perthynas â Chymru.