1. 1. Cwestiynau i’r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 13 Medi 2016.
7. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am drafnidiaeth gyhoeddus yng Ngogledd Cymru? OAQ(5)0130(FM)[W]
Wel, rwy’n credu fy mod i wedi rhoi ateb i hwnnw yn yr ateb i’r cwestiwn diwethaf.
Wel, rydym ni wedi gwyntyllu tipyn ar fetro de Cymru yn gynharach yn y sesiwn yma. Wrth gwrs, mi wnaeth eich plaid chi gyhoeddi cynllun ar gyfer metro i’r gogledd-ddwyrain, i bob pwrpas, a oedd yn llinellau ar fap ac mae yna nifer o fudd-ddeiliaid wedi dweud beth roedden nhw’n ei feddwl am hynny. Ond onid siarad gwag yw sôn am ryw fath o fetro pan, mewn gwirionedd, fo yna wasanaethau llawer mwy sylfaenol yn methu cael eu darparu yn sgîl, er enghraifft, methiant y cwmni GHA Coaches? Ac a ydych chi’n derbyn bod yna gwestiynau y dylai eich Llywodraeth chi eu hateb o’r ffaith bod y Llywodraeth yn gwybod fisoedd o flaen llaw bod y cwmni yn wynebu trafferthion ariannol dybryd? Mi fethwyd ag achub y cwmni, wrth gwrs, ond yr hyn, wrth gwrs, a oedd yn siomi nifer o bobl oedd nad oedd yna drefniadau amgen mewn lle yn syth ar ôl i’r cwmni fynd i’r wal. Mae yna bobl yn dal yn methu mynd i’w gwaith yn Wrecsam a dal yn methu mynd i gael addysg yn Wrecsam oherwydd y gwasanaethau sydd wedi eu colli. Onid yw hynny ddim yn ddigon da?
Ond cyfrifoldeb awdurdodau lleol yw hynny, nid Llywodraeth Cymru. Ond a gaf i ddweud yn fwy eang mae’n hollbwysig sicrhau, ac mae hyn yn mynd i ddigwydd, bod y Cynulliad hwn ddylai gael y cyfrifoldeb ynglŷn â gwasanaethau bysiau? Er enghraifft, am flynyddoedd, wrth gwrs, mae wedi bod yn wir fod comisiynydd traffig ym Mirmingham yn rheoli Cymru. Nid yw hynny’n iawn yn y pen draw. Wrth gael y pwerau hynny, byddai’n rhwyddach i ni fel Llywodraeth ac i’r Cynulliad hwn sicrhau bod gwasanaethau yn cael eu rhedeg yn y ffordd byddem ni ei heisiau. Ynglŷn â’r metro, mae yna astudiaethau wedi dechrau yn barod er mwyn datblygu achos busnes i symud y metro ymlaen. Rydym ni’n gweithio gyda rhanddeiliaid mewn trafnidiaeth er mwyn gweld ym mha ffordd allwn ni symud y project ymlaen yn y pen draw.
Yn olaf, cwestiwn 8, Rhianon Passmore.