Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwy’n croesawu'r cyfle hwn i fyfyrio ar flwyddyn sydd wedi bod yn un anhygoel i chwaraeon yng Nghymru. Yn benodol, hoffwn sôn am berfformiad anhygoel tîm pêl-droed dynion Cymru ym mhencampwriaeth Ewrop, a’r presenoldeb Cymreig cryf yn sgwad Olympaidd Team GB a dorrodd record. Mae nawr yn wych gweld ein hathletwyr Paralympaidd yn parhau â'n llwyddiant o ennill medalau yn Rio.

Wrth i’n tîm pêl-droed ddechrau eu hymgyrch ragbrofol Cwpan y Byd yn llwyddiannus, mae'n braf gallu sefyll yma a meddwl bod gan Gymru siawns realistig o gyrraedd y rowndiau terfynol yn 2018. Yn Ffrainc, cyflawnodd y tîm yn fwy nag y gallem fod wedi’i ddychmygu, ac roedd y cefnogwyr ardderchog hynny a aeth i Ewrop i gefnogi'r tîm yn gosod safon ar gyfer ymddygiad a chwarae teg y byddai'r rhan fwyaf o wledydd eraill yn eu cael yn anodd eu hefelychu.

Rydym yn parhau i gefnogi chwaraeon ar lawr gwlad a chwaraeon cymunedol fel sylfaen i gynnal llwyddiant chwaraeon. Er enghraifft, mae Ymddiriedolaeth Bêl Droed Cymru yn cael bron £1 filiwn y flwyddyn o arian Llywodraeth Cymru i gefnogi datblygiad pêl-droed ar lawr gwlad. Eleni, maent wedi defnyddio pencampwriaeth Ewrop fel catalydd i sicrhau bod mwy o bobl yn chwarae pêl-droed, gan gynnal 100 diwrnod recriwtio pêl-droed cymunedol ledled Cymru a pharhau i ymgysylltu ag ysgolion drwy eu rhaglen Chwarae Mwy o Bêl-droed.

Mae llwyddiant athletwyr Cymru yn y Gemau Olympaidd yn rhywbeth y gallwn i gyd ymfalchïo ynddo. Er mai dim ond 7 y cant o Team GB oedd yn dod o Gymru, sicrhaodd y rhain 11 medal, gan gynnwys pedair medal aur. Wrth gwrs, UK Sport sy’n gyfrifol am ddatblygu enillwyr medalau posibl i'r pwynt lle y gallant gystadlu'n llwyddiannus ar y lefel uchaf, ond y gwledydd unigol sy’n gyfrifol am ganfod talent a’i ddatblygu.

Mae Chwaraeon Cymru yn buddsoddi dros £10 miliwn y flwyddyn i gefnogi ymdrechion y cyrff llywodraethu cenedlaethol i ddatblygu llwybrau talent a darparu cefnogaeth elît i athletwyr addawol yng Nghymru. O ganlyniad, rydym wedi cyflawni ein canlyniadau gorau erioed—yn gyntaf yn Glasgow a nawr yn Rio. Rwy'n falch o ddweud bod fy nghyd-Weinidogion a minnau’n gefnogol o adolygiad y cadeirydd presennol o Chwaraeon Cymru. Mae'n hanfodol bod gennym gorff chwaraeon sydd nid yn unig yn gallu adeiladu ar lwyddiannau'r gorffennol ond hefyd wynebu'r heriau sydd o'n blaenau’n hyderus.

Yn union fel y mae ein mabolgampwyr yn cyflawni campau a dorrodd record ar lwyfan y byd, gartref rydym wedi bod yn cynnal rhaglen gyffrous o ddigwyddiadau chwaraeon rhyngwladol mawr, gan ddangos pedigri Cymru unwaith eto fel cyrchfan i ddigwyddiadau o'r radd flaenaf. Ym mis Mawrth, bu rhai o'r rhedwyr pellter hir gorau yn y byd yn pydru mynd ar strydoedd Caerdydd ym Mhencampwriaeth Hanner Marathon y Byd, un o dri digwyddiad athletau mwyaf y byd. Ym mis Mai, dychwelodd Velothon Cymru i ffyrdd y de-ddwyrain. Dim ond ail flwyddyn y digwyddiad oedd hon, a chafodd sylw cadarnhaol i raddau helaeth, ac mae’r trefnwyr wrthi’n trafod 2017 â phartneriaid perthnasol.

Ym mis Mehefin, croesawyd cymal y DU o'r Gyfres Hwylio Eithafol yn ôl i Gymru. Unwaith eto, rhoddodd Bae Caerdydd gefndir stadiwm i un o ddigwyddiadau hwylio mwyaf ysblennydd y byd. Ym mis Gorffennaf, cynhaliodd Stadiwm Principality grand prix speedway Prydain, rhan o bencampwriaeth speedway y byd. Mae hwn yn benwythnos chwaraeon mawr yn ein prifddinas, sy’n denu miloedd o ymwelwyr tramor, a'r wythnos diwethaf, teithiodd ras seiclo ffyrdd broffesiynol fwyaf y DU, y Tour of Britain, drwy Gymru gyda’r Olympiaid Syr Bradley Wiggins, Mark Cavendish ac, wrth gwrs, ein Owain Doull ni’n cystadlu. Bydd ein rhaglen o ddigwyddiadau a gefnogir yn 2016 yn dod i ben ddiwedd mis Hydref gyda rownd derfynol Pencampwriaeth Rali'r Byd—Rali Cymru Prydain Fawr.

Mae'r digwyddiadau byd-eang hyn yn rhoi hwb sylweddol i economi Cymru. Bydd y digwyddiadau hyn eu hunain yn denu tua 330,000 o ymwelwyr i Gymru, i wario £44 miliwn ychwanegol a chefnogi dros 1,000 o swyddi. Maent hefyd yn codi proffil rhyngwladol Cymru drwy sylw yn y cyfryngau byd-eang, ac yn hybu cyfranogiad. Dewch inni beidio ag anghofio ein bod hefyd yn cefnogi portffolio ffyniannus o ddigwyddiadau celfyddydol a diwylliannol. Eleni, rydym yn cefnogi 20 o ddigwyddiadau ledled Cymru sy'n cynnig ystod gyfoethog ac amrywiol o brofiadau diwylliannol. Maent yn cynnwys: Gŵyl Comedi Machynlleth, Focus Wales, Gŵyl y Gelli, Gŵyl Gregynog, Balchder Cymru a Dinas yr Annisgwyl Roald Dahl, a heddiw mae'n 100 mlynedd ers geni Roald Dahl yn Llandaf.

Mae cyfnod cyffrous o'n blaenau wrth inni baratoi i gynnal rhai o'r digwyddiadau chwaraeon mwyaf a mwyaf mawreddog yn y byd. Yn dilyn llwyddiant ein tîm cenedlaethol i gryfhau safle Cymru ym mhêl-droed y byd, y flwyddyn nesaf bydd Stadiwm Principality yn cynnal rownd derfynol Cynghrair Pencampwyr UEFA. Bydd hwn yn ddigwyddiad cyntaf hanesyddol arall i Gymru. Mae’r twrnamaint eisoes ar y gweill, ac felly mae'r 'ffordd i Gaerdydd' yn sicr yn fyw yn awr. Ychydig ddyddiau’n ddiweddarach, bydd Criced Morgannwg yn cynnal gemau yn Nhlws Pencampwyr y Cyngor Criced Rhyngwladol. A bydd haf o enwogion chwaraeon yn parhau wrth i Glwb Golff Brenhinol Porthcawl gynnal y Bencampwriaeth Agored Golffwyr Hŷn am yr ail dro. Roedd y digwyddiad yn 2014 yn llwyddiant ysgubol, a chafodd ganmoliaeth gan rai o golffwyr gorau’r byd, gan gynnwys Tom Watson.Roedd y digwyddiad yn 2014 yn llwyddiant ysgubol, a chafodd ganmoliaeth gan rai o olffwyr gorau’r byd, gan gynnwys Tom Watson.

Yn 2018, bydd Ras Cefnforoedd Volvo yn cyrraedd Caerdydd ac yn aros yma am bythefnos. Mae’r antur ddynol naw mis o gwmpas-y-byd hon yn un o'r digwyddiadau dygnwch hiraf ac mwyaf anodd yn y byd, a bydd Cymru yn cynnal diwedd y cymal trawsiwerydd gwerthfawr iawn. Ac yn 2019, bydd sylw ar Criced Morgannwg unwaith eto gyda Chwpan Criced y Byd—y twrnamaint criced byd-eang mwyaf mawreddog.

Ni allwn orffwys ar ein rhwyfau. Os ydym am barhau i adeiladu enw da Cymru fel cyrchfan o ddewis i berchnogion digwyddiadau byd-eang, rhaid inni ddefnyddio dulliau gweithredu rhagweithiol a strategol. Gyda hynny mewn golwg, rydym wrthi'n cynnal ymarfer sganio’r gorwel i ganfod cyfleoedd newydd i ddenu mwy o ddigwyddiadau rhyngwladol mawr i bob rhan o Gymru. Rydym yn ymgysylltu â phartneriaid a rhanddeiliaid allweddol yn y sectorau cyhoeddus a phreifat yng Nghymru a thu hwnt i sicrhau eu barn. Mae hyn yn cynnwys pob un o'r 22 awdurdod lleol, Chwaraeon Cymru ac UK Sport. Ar lefel ryngwladol, mae ein gwaith yn cael ei lywio gan wybodaeth a gasglwyd o'n rhwydwaith o gysylltiadau sy'n cynrychioli sbectrwm cyfan y diwydiant digwyddiadau chwaraeon rhyngwladol. Rydym wedi nodi nifer o dargedau posibl i’w cynnal ac rydym yn parhau i asesu costau a manteision cymharol y digwyddiadau hyn. Rydym yn dal i fod yn uchelgeisiol yn ein hagwedd ac yn ymrwymedig i ddenu mwy o ddigwyddiadau rhyngwladol mawr i bob rhan o Gymru, ond mae'n rhaid inni gymedroli’r uchelgais hwnnw â mymryn o realaeth. Rydym yn wynebu rhai heriau anodd. Mae'r hinsawdd ariannol bresennol a'r pwysau ar gyllidebau'r sector cyhoeddus yn her fawr inni i gyd, ac mae angen inni gydweithio â phartneriaid yn y diwydiant digwyddiadau i ddatblygu modelau busnes â mwy o ffocws masnachol a chanfod ffrydiau ariannu arloesol newydd fel Crowdfunder a Kickstarter.

Y broblem fawr arall i ni yw diffyg lleoliadau sy'n gallu cynnal digwyddiadau rhyngwladol mawr—rheswm allweddol pam y penderfynodd y Cabinet yn anfoddog i beidio â gwneud cynnig am Gemau'r Gymanwlad 2026. Roedd y gwaith dichonoldeb a wnaethom ar gyfer Gemau'r Gymanwlad yn tynnu sylw at yr angen am fuddsoddiad sylweddol mewn, er enghraifft, cyfleusterau athletau, gweithgareddau dŵr a felodrom. Rwyf wedi cyhoeddi y byddwn yn cynnal adolygiad o gyfleusterau chwaraeon yng Nghymru i helpu i sicrhau bod Cymru yn y sefyllfa gryfaf bosibl i gynnig am ddigwyddiadau chwaraeon uchel eu proffil, a’u cynnal, yn y dyfodol. Gan ystyried y gwaith hwnnw, byddwn yn parhau â'n deialog adeiladol â Gemau'r Gymanwlad Cymru a Ffederasiwn Gemau'r Gymanwlad ynglŷn â chais posibl i Gymru yn y dyfodol. Hoffem barhau i gydweithio â’r ddau sefydliad i archwilio opsiynau hyblyg ar gyfer cynnig sy'n rhoi gwerth am arian a buddion i Gymru gyfan.

Mae Cymru yn amlwg yn dyrnu’n llawer yn uwch na'i phwysau ym maes digwyddiadau rhyngwladol. Mewn cyfnod byr, rydym wedi dod yn chwaraewr difrifol mewn marchnad fyd-eang gystadleuol dros ben, ac rydym wedi ymrwymo i ddenu mwy o digwyddiadaumwy o ddigwyddiadau rhyngwladol mawr ym meysydd rhyngwladol mawr ym meysydd chwaraeon a diwylliant, sy'n gwella bywydau a lles pobl a chymunedau ledled Cymru.