5. 5. Dadl Plaid Cymru: Datblygu Economaidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:20 pm ar 14 Medi 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative 3:20, 14 Medi 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Roedd yn dda gwrando ar y syniadau hynny. Nid wyf yn siŵr fod gennyf lawer o amser ar ôl i roi fy syniadau fy hun hefyd; roedd yn agoriad braidd yn hir. Ond rwy’n falch i gynnig y gwelliant yn enw Paul Davies ar y papur trefn. A gaf fi ddweud wrth agor ei bod bob amser yn dda clywed y cynllun gofodol, cynllun gofodol Cymru, yn cael ei ailddyfeisio a’i grybwyll? Rwy’n anghytuno, Adam Price; nid wyf yn credu ei fod wedi ei rwygo. Rwy’n credu ei fod wedi ei adael ar ôl ym mag lledr Andrew Davies rai blynyddoedd yn ôl ac nid ydym wedi clywed sôn amdano ers hynny. Ond mae’n enghraifft dda o’r ffordd y mae gennych, ar unrhyw bwynt mewn amser, un polisi economaidd a gall hwnnw fod yn bolisi economaidd Llywodraeth Cymru am gyfnod penodol o amser, ond wedyn caiff ei anghofio a symudwn ymlaen at rywbeth arall, ac yna at rywbeth arall yn nes ymlaen. Er bod hynny’n gweithio dros gyfnod o 50, 60 neu 70 o flynyddoedd—y pwynt a wnaethoch ar ddechrau eich araith—nid wyf yn siŵr fod hynny’n gweithio dros yr amser byrrach rydym wedi ei gael ers datganoli. Credaf fod angen i Lywodraeth Cymru edrych ar hynny, ac edrych ar bolisi mwy cynaliadwy dros y tymor canolig a fydd yn rhoi’r sefydlogrwydd sydd ei angen ar yr economi.

Er nad oes amheuaeth fod angen inni amddiffyn Cymru rhag effeithiau uniongyrchol pleidlais i adael yr Undeb Ewropeaidd o ran cael arian yn lle’r cyllid Ewropeaidd a fydd yn ddi-os yn cael ei golli—cyllid sy’n dod o Frwsel o leiaf—mae’r Ceidwadwyr Cymreig yn credu ei bod yn hollbwysig ein bod yn gweithio gyda Llywodraeth y DU, a Llywodraethau datganoledig eraill yn wir, cyn dechrau proses erthygl 50 a’r trafodaethau fydd yn dilyn hynny. Yn ein barn ni, dylai hyn fod ar wyneb y cynnig, a dyna’r rheswm dros ein gwelliant.

Rydym wedi dadlau ers amser bod angen inni gau’r bwlch ffyniant rhwng Cymru a gweddill y Deyrnas Unedig, ac yn wir mae Plaid Cymru i’w gweld yn cytuno â hynny. Wrth gwrs, ers amser hir ystyriwyd bod cronfeydd strwythurol Ewropeaidd yn allweddol i wneud hyn, ac maent wedi bod â rhan i’w chwarae, ond gadewch i ni beidio ag anghofio, nôl ar gychwyn datganoli pan sefydlwyd hyn yn gyntaf, yn ôl yn y dyddiau hynny, rwy’n credu mai Rhodri Morgan a ddywedodd mai un cyfnod o gronfeydd strwythurol Ewropeaidd fyddai ei angen ar Gymru a byddai hynny’n mynd i’r afael â’r mater. Felly, nid mater syml o dderbyn cronfeydd strwythurol neu gyllid o ble bynnag y gallai ddod yw hyn. Mae’n gwestiwn ynglŷn â’r ffordd orau o’i wario, ac mae’n gwestiwn ynglŷn â buddsoddi’r cronfeydd hynny mewn ffordd sy’n gwneud economi Cymru a rhannau rhanbarthol o economi Cymru fel gorllewin Cymru a’r Cymoedd yn fwy cynaliadwy, a’i rhoi ar sail fwy cynaliadwy mewn ffordd sy’n galluogi’r ardaloedd hynny i greu eu cyfoeth eu hunain fel nad ydynt mor ddibynnol ar y diwylliant grantiau y cyfeiriodd Adam Price ato yn y dyfodol.

Mae’r cynnig yn crybwyll y WDA ac mae Plaid Cymru am greu neu ail-greu Awdurdod Datblygu Cymru sy’n addas ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain. Mae hwnnw’n bwynt allweddol. Ni all fod yn fater syml o ail-greu hen fodel y WDA yn y 1970au, model y WDA yn y 1980au. Ni allwn ac ni ddylwn geisio troi’r cloc yn ôl, ni waeth pa mor ddeniadol y gallai hynny ymddangos weithiau mewn rhai mannau. Yn syml, ni fydd yn gweithio. Wedi dweud hynny, roedd colli brand y WDA yn gamgymeriad wrth edrych yn ôl. Na, nid oedd y WDA yn berffaith, ond câi ei gydnabod ar draws y byd fel y ddelwedd o Gymru, ac fe wnaeth lawer iawn i ddenu mewnfuddsoddiad yma na fyddai wedi dod fel arall. Fodd bynnag, rydym yn cydnabod mai byrdymor oedd rhai o’r buddsoddwyr hynny. Mae hynny’n amlwg. Fe ddaethant, cymryd y grantiau, a symud oddi yma, ac nid oedd hynny’n gynaliadwy. Rhaid i unrhyw fodel newydd o ddenu buddsoddiad ganolbwyntio ar ôl-ofal ac nid fel ôl-ystyriaeth yn unig, ond fel rhan allweddol o’r pecyn gwreiddiol. Gwn fod rhywfaint o ôl-ofal yn cael ei ddarparu ar hyn o bryd gan Lywodraeth Cymru. Rwy’n siŵr y byddai’r Gweinidog yn gwneud y pwynt hwnnw. Ond mae’r Ceidwadwyr Cymreig yn credu y dylid ailwampio hyn a’i atgyfnerthu gan wneud ymateb cyflym i bryderon busnesau a llinellau cyfathrebu clir yn ganolog i’r trefniadau newydd. Rydym wedi creu model o’r enw Cyrchfan Cymru. Mae modelau eraill i’w cael. Gwn fod Plaid Cymru wedi cyflwyno eu cynigion eu hunain hefyd. Ond yn bendant, fel gwlad rhaid i ni wneud tyfu busnesau Cymru a hybu ein hallforion yn nod.

Gan droi at y comisiwn seilwaith cenedlaethol, er nad oes unrhyw amheuaeth fod pwysigrwydd datblygu seilwaith yn fater sydd wedi cael ei esgeuluso yn rhy aml ers dechrau datganoli, rwy’n falch ei fod yn awr yn nheitl Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith, ac mae hwnnw’n ddatblygiad i’w groesawu. Rwy’n credu y byddwn yn dweud bod angen i ni sicrhau bod y comisiwn seilwaith, os cawn un, yn cyflawni’r hyn rydym ei eisiau mewn gwirionedd, a’n bod yn cael y model cywir o’r dechrau. Ond rwy’n cytuno bod y syniad o ddod â thrafnidiaeth, ynni a seilwaith gwyrdd at ei gilydd ar y cychwyn yn un da. Yn rhy aml, rydym wedi gweld seilos arferol y Llywodraeth lle mae adrannau’n gweithio ar wahân a lle nad oes rhyngweithio’n digwydd.

A gaf fi ddweud, yn olaf, mai pwynt 3 o bosibl yw un o bwyntiau pwysicaf y ddadl, rwy’n credu—caffael? Oes, mae angen i ni gynyddu lefelau caffael. Nid oes neb yn dadlau yn erbyn hynny. Rydym wedi cael nifer o ddadleuon yn y fan hon dros y blynyddoedd ac rwyf wedi dadlau o blaid strategaeth gaffael lawer cadarnach ar gyfer y sector cyhoeddus. Sut beth fydd y strategaeth honno? Wel, mae hynny i’w benderfynu. Ond mae angen inni wneud yn siŵr fod Llywodraeth Cymru yn gwneud mwy na siarad am strategaeth gaffael genedlaethol, a bod gennym un sy’n gweithio go iawn ac wedi ei phwysoli tuag at fusnesau Cymreig cynhenid lleol ​​ac nid yn unig tuag at y busnesau mwy o faint y mae wedi gogwyddo tuag atynt yn rhy aml yn y gorffennol.