Part of the debate – Senedd Cymru am 3:36 pm ar 20 Medi 2016.
Ddydd Llun, 26 Medi, byddaf yn lansio ymgynghoriad cyhoeddus ar y meini prawf drafft ar gyfer achredu rhaglenni addysg gychwynnol i athrawon yng Nghymru, ynghyd â chynigion i roi’r swyddogaeth o achredu cyrsiau addysg gychwynnol i athrawon i'r Cyngor Gweithlu Addysg, drwy bwyllgor y bydd yn ofynnol iddo ei sefydlu. Mae hwn yn gam allweddol, ac rwy’n disgwyl gweld cynnydd cyflym. Rwyf yn cydnabod gwerth system addysg gychwynnol i athrawon wirioneddol gydweithredol, a'r gwahaniaeth y gall ei wneud, pan fo prifysgolion ac ysgolion weithio mewn gwir bartneriaeth.
Mae gan y goreuon yng Nghymru draddodiad o hunanwella drwy gydweithio. Nid lle ein hysgolion a’n hathrawon yn unig yw cyfoethogi ac ehangu cydweithio a chyd-wella—mae’n rhaid i’n prifysgolion gyflawni hyn hefyd. Dyma sut i lwyddo. Ni ymatebodd yr un academydd o unrhyw ganolfan addysg athrawon yng Nghymru i’r fframwaith rhagoriaeth ymchwil diweddaraf, a hoffwn i hyn newid.
Mae’r meini prawf achredu diwygiedig yn egluro ein disgwyliadau, yn wir ein gofynion, am newid sylfaenol. Yn gyntaf, mwy o swyddogaeth i ysgolion. Yn ail, swyddogaeth fwy eglur i brifysgolion. Yn drydydd, cydberchnogaeth o'r rhaglen addysg gychwynnol i athrawon. Yn bedwerydd, cyfleoedd strwythuredig i gysylltu dysgu mewn ysgolion a phrifysgolion. Ac, yn olaf, pa mor ganolog yw gwaith ymchwil.
Dros y misoedd nesaf, byddaf yn ymweld â phob prifysgol yng Nghymru, gyda naill ai’r Athro Furlong, neu fy nghyfarwyddwr addysg. Hoffem archwilio’r cynnydd sydd wedi'i wneud, a sut y maent yn datblygu eu gweledigaeth ar gyfer dyfodol eu darpariaeth. Rwy’n benderfynol na allwn, ac na chawn, aros am newid. Er y caiff rhaglenni newydd addysg gychwynnol i athrawon eu hachredu a'u marchnata i ddarpar fyfyrwyr o haf 2018 ymlaen, rwy’n disgwyl gweld cynnydd sylweddol nawr. Hoffwn weld trefniadau partneriaeth rhwng ysgolion a phrifysgolion yn aeddfedu. Hoffwn weld prifysgolion yng Nghymru yn cydweithio â'i gilydd, yn ogystal ag yn fwy eang. Hoffwn hefyd weld system sy'n hunanwella, lle mae’r proffesiwn yn gweithio i wella ei hun ac i wella eraill. Yn gynnar yn y flwyddyn newydd, rydym yn disgwyl i'r partneriaethau ddangos eu bwriad i geisio achrediad gyda rhaglenni diwygiedig. Mae angen i bob athro ddatblygu’r sgiliau addysgu ac asesu cywir i'w galluogi i ddefnyddio'r cwricwlwm newydd i gefnogi dysgu ac addysgu’n llwyddiannus. Ynghyd â sgiliau cydweithio, arloesi ac arwain, byddwn yn datblygu athrawon ac arweinwyr myfyriol a hynod effeithiol sydd wedi ymrwymo i’w twf proffesiynol eu hunain a’u cydweithwyr.
Bydd safonau addysgu proffesiynol newydd yn nodi disgwyliadau trwyadl ar gyfer mynediad i'r proffesiwn fel y gallwn ddenu'r goreuon a byddwn hefyd yn ceisio ysbrydoli datblygiad gydol gyrfa drwy ddisgrifio sut y mae arferion effeithiol iawn yn edrych. Er mwyn cefnogi’r broses o ddiwygio addysg gychwynnol i athrawon, bu rhaglen reolaidd o ymgysylltu â'r proffesiwn ac rydym yn croesawu cefnogaeth barhaus y prifysgolion i wneud mwy i ddatblygu'r safonau addysgu proffesiynol newydd ar gyfer y statws athro cymwysedig.
Wrth i ni symud ymlaen gyda'r rhaglen gyffrous hon i newid addysg gychwynnol i athrawon, mae hefyd yn bwysig ein bod yn ystyried llwybrau amgen a thraddodiadol i addysgu. Mae cynifer o unigolion sydd â'r arbenigedd a'r wybodaeth y gwyddom y byddant yn cyfoethogi ein system addysg. Hoffwn sicrhau bod gennym lwybrau o safon uchel trwy gyflogaeth i addysgu, sy’n cynnwys cefnogaeth a datblygiad proffesiynol effeithiol, sy'n hyblyg ac yn ymatebol ac sy’n cael eu datblygu drwy gydweithio'n agos â’r sector a’r consortia addysg. Fy mhrif bwrpas wrth ddiwygio addysg gychwynnol i athrawon yw gwella ansawdd y ddarpariaeth a gyflwynir a pharatoi athrawon y dyfodol yn well i ddatblygu’r sgiliau i addysgu fel y gall dysgwyr ddysgu. Hoffwn i addysgu fod yn broffesiwn dewis cyntaf a hoffwn ddenu'r goreuon i addysgu a'i wneud yn yrfa gydol oes. Ac ni fydd hyn yn realiti, os nad yw’n cynnig addysg gychwynnol i athrawon yn iawn. Diolch, Ddirprwy Lywydd.