Diolch i lefarydd UKIP am ei chyfres o sylwadau a chwestiynau. Dechreuaf yn y dechrau gyda'r anffodus ond yr angenrheidiol.

Pan fyddwch yn dweud bod—. Nid yw'r Llywodraeth yn derbyn bod yna argyfwng, ac rwy’n meddwl bod yr iaith yn wirioneddol bwysig. Rydym yn derbyn bod yna her wirioneddol iawn, ac mae'n her arbennig mewn gwahanol rannau o Gymru, ac mae yna her ledled y DU ac yn rhyngwladol, ond nid yw'n rhywbeth sydd ar fin cwympo o fewn y diwrnod nesaf. Felly, rwyf wir yn glir ynghylch yr iaith. Nid yw hynny'n golygu nad yw staff dan bwysau; nid yw'n golygu nad oes gwasanaethau dan bwysau; nid yw'n golygu y gallwn osgoi newid nac y bydd newid yn hawdd. Ond pan fyddwn yn edrych ar hyn—a byddaf yn ymdrin â'r pwynt a wnaethoch yn gynharach ynglŷn â sut yr ydym yn cefnogi staff—y gwir yw ein bod wedi gweithio gyda gofal sylfaenol i wneud yn siŵr bod gwell cymorth iechyd galwedigaethol ar gael i staff o fewn y lleoliadau hynny. Felly, mae'n gam cadarnhaol ymlaen yr ydym eisoes wedi’i gymryd. Mae hynny'n rhan o'r hyn yr ydym yn ceisio ei wneud, gan weithio ochr yn ochr â'r proffesiwn gofal sylfaenol ehangach.

Rhof sylw i’ch sylwadau a’ch cwestiynau am bwysau’r gaeaf hefyd. Rhan o'r her bob gaeaf yw ein bod yn gwybod y byddwn yn wynebu, yn anochel, mwy o bobl yn dod i'r ysbyty sydd yn gyffredinol yn mynd i fod yn hŷn ac yn salach; wrth i’n poblogaeth heneiddio, dyna’r proffil a fydd gennym. Yn ddiddorol, mae'r niferoedd yn llai yn y gaeaf, ond mae'r angen yn fwy. Felly, dyna pam mae gennym ein heriau gwahanol. Rwyf yn clywed yn rheolaidd gan rai pobl nad oes y fath beth â phwysau gaeaf mwyach, mae'r pwysau drwy gydol y flwyddyn, ond rydym yn gwybod yn iawn bod proffil y bobl ag angen cymorth gofal iechyd yn newid, ac mae'n fwy acíwt yn y gaeaf. Nid yw dim ond ceisio cynyddu capasiti o fewn gofal eilaidd yn rhan o'r ateb; mae'n fater o sut yr ydym yn gweithio i osgoi pobl yn cael eu derbyn i’r ysbyty yn y lle cyntaf, i osgoi’r sefyllfa lle maent yn mynd i mewn i ysbyty. Os mai eich profiad yw eich bod yn mynd i mewn i adran damweiniau ac achosion brys ac nad ydych yn cael eich derbyn, pe gallech fod wedi cael gofal yn eich cartref eich hun ac y gallech fod wedi osgoi’r profiad hwnnw, mae hynny’n amlwg yn well.

Felly, mae hefyd yn fater o’r ffordd yr ydym yn gweithio gyda gwahanol bartneriaid, nid dim ond i gadw pobl yn eu cartrefi eu hunain, ond hefyd i gael pobl yn ôl i'w cartrefi eu hunain cyn gynted â phosibl. Felly, mae'n fater o osgoi derbyniadau, a hefyd lleihau oedi wrth drosglwyddo gofal. A dylai fod rheswm dros rywfaint o obaith, oherwydd mae gennym amrywiaeth o wahanol enghreifftiau ledled Cymru lle mae osgoi derbyniadau yn y modd hwnnw yn gweithio ac yn gweithio'n dda, ac mae bron bob amser oherwydd bod meddygon teulu a'r gweithlu gofal sylfaenol ehangach yn ymgysylltu â phartneriaid gofal cymdeithasol a thai i ddeall pwy sydd yn y perygl mwyaf o orfod mynd i'r ysbyty o bosibl, ac yna beth yr ydych yn ei wneud i sicrhau bod yr unigolyn yn cael ei gefnogi’n briodol i wneud yn siŵr naill ai nad oes angen iddo fynd i mewn neu y gellir ei ddychwelyd i’w gartref ei hun, gyda chymorth priodol, os oes angen ei dderbyn i gael gofal yn yr ysbyty.

Ein her, fel erioed, yw dysgu ar draws y system gyfan, gwneud hynny’n fwy cyson ac yn gyflym ar draws y system. Felly, nid wyf yn mynd i esgus y bydd y gaeaf yn hawdd. Gweinidog ffôl mewn unrhyw Lywodraeth o unrhyw liw gwleidyddol a fyddai’n dweud nad aiff unrhyw beth o'i le yn y gaeaf. Yn anochel, bydd pwysau a heriau, ac nid fi fydd yn wynebu’r her fwyaf, ond y staff o fewn y gwasanaeth a fydd yn ceisio darparu gofal o safon uchel wrth i’r galw godi. Ond, fel y dywedais, rwy’n meddwl mai’r ymagwedd sydd gennym yma, y dylem fod yn wirioneddol falch ohoni, yw'r uchelgais i gael mwy o ofal yn nes i'r cartref ac, yn wir, cydnabod yn briodol yr ymagwedd system gyfan, gofal iechyd yn ei gyfanrwydd, gyda gofal cymdeithasol a gyda phartneriaid ym maes tai yn arbennig.

Yn olaf, rhof sylw i’ch pwynt am glystyrau gofal sylfaenol ac am arian sy’n mynd i ofal sylfaenol i helpu i gefnogi rhai o'n huchelgeisiau am yr arian y gall pobl ei wario eu hunain. Nodais yn y datganiad, ac rwyf wedi dweud o'r blaen yn y Siambr hon, fod y £10 miliwn ar gyfer clystyrau wedi'i ddyrannu iddynt hwy ei wario. Mae'n rhaid iddynt weithio ochr yn ochr â'u byrddau iechyd lleol, ond yn y bôn, mae'r arian hwn o fewn eu rheolaeth eu hunain. Felly, mae hwnnw'n arian newydd sy'n cyrraedd y rheng flaen, ac yn yr un modd mae'n cael ei wario ar ddarparu mwy o staff rheng flaen. Mae llawer o glystyrau wedi penderfynu cyflogi fferyllwyr clinigol. Mae meddygon teulu yn cydnabod bod budd gwirioneddol i hynny. Felly, mae mwy o staff yn cael eu cyflwyno, ond bydd pob clwstwr yn dewis cyflogi mewn amrywiaeth o wahanol broffesiynau, a hwy fydd yn dewis sut i ddefnyddio eu harian gyda'u partneriaid. Y rheswm pam maent yn bodoli yw i wneud yn siŵr y gall pobl reoli a deall eu poblogaethau gofal iechyd lleol, i reoli'r gofal iechyd hwnnw ac i ddarparu'r gorau un i’r boblogaeth.

Felly, ni fyddwn yn disgwyl gweld yr arian yn cael ei wario yn union yr un ffordd ym mhob un clwstwr, ond mae’n rhaid i bob un o'r clystyrau gofal sylfaenol hynny fod â’r gallu i benderfynu beth i'w wneud, i benderfynu beth fydd y budd iechyd, ac yn wir i allu bwrw ymlaen a gwario eu harian. Dyna'r pwynt a wneuthum wrth gyfarfod ag is-gadeiryddion y GIG yr wythnos hon: mae angen inni weld yr arian yn cyrraedd y rheng flaen, ac ni hoffwn fod mewn sefyllfa lle mae clystyrau’n cwyno wrthyf am y cynlluniau sylweddol a oedd ganddynt i wneud gwahaniaethau go iawn ond nad oeddent wedi gallu cael yr arian drwy fyrddau iechyd lleol. Ar ôl y flwyddyn gyntaf, roedd cwynion, rwy’n meddwl, ond nid wyf yn disgwyl gweld y problemau hynny’n codi o fewn y flwyddyn hon o gwbl.