5. 5. Datganiad: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am y Cynlluniau i Recriwtio a Hyfforddi Meddygon Teulu Ychwanegol ynghyd â Gweithwyr Proffesiynol Eraill ym Maes Gofal Sylfaenol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:43 pm ar 20 Medi 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:43, 20 Medi 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch i Julie Morgan am y gyfres o gwestiynau a’r enghreifftiau y mae hi'n eu rhoi o'i hetholaeth hi, sef Gogledd Caerdydd. Dechreuaf gyda'r pwynt a wnewch am y sefyllfa y mae Caerdydd ynddi, sy'n wahanol i lawer o rannau eraill o Gymru. Mae'n ddinas sy'n ehangu: mae hynny'n rhywbeth cadarnhaol ond mae hefyd yn cyflwyno gwahanol heriau. Dyna pam yr wyf yn ofalus, pan fo Aelodau eraill yn fy annog i dderbyn mai’r her fwyaf bob amser yw darparu gofal iechyd gwledig, ein bod yn dweud bod yn rhaid inni dderbyn bod y cyd-destun y darperir gofal iechyd ynddo yn amrywio a bod yna amgylchiadau penodol—rwyf bob amser yn clywed gwahanol fersiynau o 'triniwch fi’n deg', boed nhw’n gynrychiolwyr gwledig yn sôn am wahanol heriau mewn rhannau gwledig o Gymru, neu ddinas Caerdydd yn wynebu heriau penodol, neu gymunedau yn y Cymoedd sy’n wynebu heriau penodol hefyd. Mae'n fater o sut yr ydym yn ymdrin â’r rheini’n addas ac yn briodol, ac mae gennym ffordd deg sydd mewn gwirionedd yn tanddatgan sut caiff cyllid ychwanegol ei ddyrannu, ond sydd hefyd mewn gwirionedd yn ymwneud â sut yr ydym yn denu pobl i mewn i wahanol rannau o'n gwlad i weithio, oherwydd mae rhai rhannau o Gaerdydd yn fwy deniadol i weithio ynddynt nag eraill hefyd. Felly, mae heriau gwahanol o fewn y ddinas yn ogystal â'r heriau hynny tu allan. Ond mae'n bwynt da bod angen inni ystyried y rheini yn ein presgripsiynau a’n hymatebion polisi penodol.

Rwy'n hynod o falch o’i chlywed yn cyfeirio at Ogledd Caerdydd yn gweld, os mynnwch chi, y claf cyfan o ran ei sefyllfa gymdeithasol a'i leoliad teuluol a deall beth sy'n bwysig iddo, oherwydd efallai y bydd pobl â chyflyrau tebyg eisiau ymatebion gwahanol. Mae gwahanol lefelau o risg y mae pobl yn barod i’w cymryd o ran yr hyn y maent yn fodlon ac yn anfodlon ei wneud a sut y maent mewn gwirionedd yn gallu ymdopi a dod i ben. Felly, mae'n galonogol iawn clywed y sgwrs honno’n digwydd. Mae angen inni weld mwy o hynny ac mewn gwirionedd gweld y claf yn cymryd rhan briodol mewn sgwrs gyda'r gweithiwr meddygol proffesiynol am yr hyn sy'n bwysig iddo, yr hyn y mae mewn gwirionedd yn dymuno ei gyflawni a sut y mae yna’n gwneud dewisiadau gofal iechyd ar gyfer triniaeth, yn ogystal ag atal.

O ran y materion eraill hynny a all gael effaith ar iechyd rhywun, rydym yn gwybod bod amryw o feddygon teulu yn bod yn fwy rhagweithiol o ran deall ble a sut i gyfeirio pobl at ffynonellau eraill o gymorth a chyngor. Efallai y bydd meysydd eraill o'u bywydau yn effeithio arnynt a’u bod mewn gwirionedd yn mynd i feddygfa deulu gydag angen gofal iechyd pan mai math gwahanol o fater y mae angen ymdrin ag ef a’i ddatrys mewn gwirionedd—mae materion yn ymwneud â budd-daliadau, er enghraifft, yn rhai yr ydym yn gwybod bod llu o feddygfeydd teulu yn ymwneud â nhw. Cyfarfûm ag un nid nepell i ffwrdd sydd â threfniant rhagweithiol iawn gyda Chyngor ar Bopeth, er enghraifft. Mae’r broses atgyfeirio briodol honno wedi bod yn hynod ddefnyddiol iddynt o ran gwybod i ble i anfon pobl a sut i wneud hynny.

Mae hynny hefyd yn arwain i mewn i'ch pwynt am yr ystâd gofal sylfaenol a sut yr ydym yn ei hadeiladu. Nid dim ond Canolfan Bromley by Bow sy’n bodoli; mae ystod o enghreifftiau eraill o sut mae’r ffordd yr ydych yn cynllunio ac yn darparu meddygfa deulu yn gallu helpu i osod y cyd-destun ar gyfer darparu’r gofal iechyd hwnnw, a sut yr ydych yn cysylltu’n briodol â rhannau eraill o nid yn unig bywyd y claf, ond hefyd y feddygfa a sut y mae'n gweld ei chenhadaeth wirioneddol o ddarparu gofal iechyd i'w chymuned.

Mae hynny eto’n mynd yn ôl at eich pwynt olaf am y profiad o fewn hyfforddiant a beth sy'n digwydd pan fo pobl yn astudio meddygaeth. Er enghraifft, mae cwrs Caerdydd yn wahanol—mae ar gyfer myfyrwyr israddedig—i’r un i raddedigion yn Abertawe, ond mae’r adborth cynnar o Gaerdydd ac Abertawe ynglŷn â nifer y bobl sy'n hyfforddi yno, ac sy'n dewis gwneud eu gyrfa yng Nghymru wedyn hefyd, yn fy nghalonogi. Mae gan y ddau hanes da nid yn unig o ddod â phobl i astudio meddygaeth yma yng Nghymru, ond o’u cadw yma hefyd. Yr hyn yr hoffem geisio ei ddysgu a’i ddeall, wrth edrych ar addysg a hyfforddiant meddygol yn y dyfodol, yw sut y gallwn wneud mwy i sicrhau bod y profiad yn un gwerth chweil, ein bod yn cyflwyno gofal sylfaenol fel gyrfa sy’n wirioneddol werth chweil a bod y profiad yn eich helpu i fod yn weithiwr proffesiynol cyflawn, nid dim ond i ddeall, os mynnwch, yr agweddau technegol ar feddygaeth, ond y pwynt hwnnw am weld y claf cyfan a deall sut yr ydych yn ei helpu i wneud dewisiadau drosto ei hun i gael profiad gwirioneddol werth chweil.