Diolch yn fawr iawn, Lywydd dros dro. A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i Vikki, Julie a Rhianon am y cyfraniad i’r ddadl bwysig hon y prynhawn yma? Rwy’n falch iawn o gael y cyfle hwn i gadarnhau ein hymrwymiad i bwysigrwydd a gwerth unigryw dysgu yn yr awyr agored i blant a phobl ifanc ar hyd a lled Cymru. Mae’r dystiolaeth, fel y dywedodd Vikki, yn glir: mae manteision mawr i ddysgu yn yr awyr agored yn helpu plant i ddeall sut y mae pethau’n gweithio, ac mae defnyddio amrywiaeth o weithgareddau dan do ac awyr agored yn eu helpu i ddatblygu ffyrdd gwahanol o ddatrys problemau. Dyna pam y mae’r cyfnod sylfaen i’n plant tair i saith oed yn rhoi pwyslais mor gryf ar ddysgu trwy brofiad. Mae dysgu trwy wneud yn ganolog i’n dull ar gyfer y cyfnod sylfaen, a rhoddir pwys mawr ar ddefnyddio’r awyr agored i ymestyn dysgu y tu hwnt i ffiniau’r ystafell ddosbarth.

Yn ‘Dyfodol Llwyddiannus’ tynnodd yr Athro Donaldson sylw at bwysigrwydd dysgu tu hwnt i ffiniau’r ystafell ddosbarth ar gyfer dysgwyr o bob oed. Mae’n cyflwyno achos clir fod angen i ddysgwyr ddeall perthnasedd yr hyn y maent yn ei ddysgu a gallu gwneud cysylltiadau gyda’r byd y tu hwnt i giatiau’r ysgol. Mae angen i ysgolion ac ysgolion meithrin annog plant i wneud synnwyr o’r byd o’u cwmpas. Os yw plant yn cael eu hysgogi a’u hysbrydoli, ac yn mwynhau set amrywiol o brofiadau, gwyddom fod eu dysgu a’u datblygiad yn gwella, ac rwy’n falch iawn fod gennym gwricwlwm gyda’r ffocws hwnnw.

Mae dysgu yn yr awyr agored yn parhau i fod yn rhan bwysig o’n hysgol ac yn dysgu profiadau dysgu ac addysgu bob dydd. Roedd y gweithgareddau a welais yn ddiweddar mewn ysgolion yn cynnwys ceginau llaid, llwybrau natur, ystafelloedd dosbarth y goedwig, safleoedd adeiladu—maent i gyd yn atgyfnerthu dysgu’r plant ac yn caniatáu i athrawon a rhieni gefnogi eu dealltwriaeth o’r byd o’u cwmpas. Ac mae Estyn wedi annog ysgolion yng Nghymru i fanteisio mwy ar fanteision dysgu plant ifanc yn yr awyr agored, yn fwyaf nodedig yn y gwyddorau.

Mae Estyn yn pwysleisio bod y profiad dysgu yn yr awyr agored wedi gwella lles plant yn gyffredinol, ei fod wedi gwella eu hymddygiad, eu datblygiad corfforol, eu gwybodaeth am y byd a’u dealltwriaeth ohono a dywedodd fod plant dan bump oed yn dysgu’n well ac yn datblygu’n gyflymach gyda gwersi yn yr awyr agored. Mor ddiweddar â’r wythnos diwethaf, gwelais athro’n dysgu gramadeg i blant ar fuarth yr ysgol wrth iddynt redeg o gwmpas, gan nodi rhai mathau o eiriau ar ddarnau o bapur lliw. Roeddent yn dysgu’n gyflym tu hwnt. Mewn gwirionedd, nid oeddent yn sylweddoli eu bod yn dysgu o gwbl; roeddent yn mwynhau bod yn yr ysgol ar gyfer y wers honno. Felly, dyma’r uchelgais, fod y dulliau hyn o ddysgu trwy brofiad a dysgu yn yr awyr agored yn cael eu defnyddio ar draws yr ysgol ac wrth gyflwyno’r cwricwlwm. Dylai plant a phobl ifanc gael cyfleoedd i ddysgu o arbenigedd a phrofiad o’r tu allan i’w hysgolion.

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei chanllawiau ar ddysgu yn yr awyr agored, ‘Y camau cyntaf yn yr awyr agored’, a chanllawiau ychwanegol, ‘Rhagor o gamau yn yr awyr agored’, yn 2014. Yn fuan byddaf yn cyhoeddi cynllun gweithredu ac yn ei roi ar waith ar gyfer canolbwyntio ar gysondeb cyflwyno’r cyfnod sylfaen ledled Cymru, gan gynnwys agweddau at, a dulliau o ddysgu yn yr awyr agored. Un ffordd y gallwn gynnig profiad dysgu yn yr awyr agored yw drwy ddull ysgolion coedwig fel y soniodd Julie Morgan, sy’n cynnwys defnydd rheolaidd o goetir neu fan awyr agored arall fel adnodd dysgu. Ceir hanes o ysgolion meithrin yn yr awyr agored, fel y clywsom hefyd, mewn gwledydd eraill megis Sweden, sydd wedi arwain at y mudiad ysgolion coedwig yma yn y DU ac mewn mannau eraill. Mae’n galonogol iawn gweld y bydd ysgol feithrin natur gyntaf Cymru yn agor y flwyddyn nesaf mewn coedwig yn Rhondda Cynon Taf, a bydd yn darparu ar gyfer hyd at 30 o blant 2 i 5 oed, a fydd yn treulio’r rhan fwyaf o’u hamser yn dysgu yn yr awyr agored. Fel y dywedodd Vikki, dyma fydd ysgol feithrin gyntaf y DU wedi’i hysbrydoli gan Skogsmulle. Mae’r athroniaeth hon o Sweden ar gyfer y blynyddoedd cynnar sy’n seiliedig ar fanteision dysgu yn yr awyr agored eisoes wedi ymwreiddio, fel y dywedodd Vikki, mewn gwledydd fel Sweden, Denmarc, Norwy, yr Almaen a Japan. Bydd yn wych cael un yma yng Nghymru.

Fel y dywedodd Julie, mae profiad y plant hynny’n beth mor gadarnhaol, ac mae’n fy atgoffa o ddywediad a oedd gan fy nain: nad oedd ychydig o faw erioed wedi brifo neb, ac nad oedd y fath beth â thywydd gwael, dim ond dewis gwirioneddol wael o ddillad. Mae manteision dysgu yn yr awyr agored i blant yn glir. Mae’n gwella eu sgiliau corfforol a’u sgiliau echddygol yn ogystal â’u sgiliau cymdeithasol a gwybyddol, ac yn gwella eu hiechyd cyffredinol a’u ffitrwydd corfforol, rhywbeth na allwn ei anwybyddu yn ein gwlad. Rwyf wedi ymrwymo i hyrwyddo manteision a defnydd cynyddol o ddysgu yn yr awyr agored, y gwyddom ei fod yn gallu helpu i sicrhau bod plant a phobl ifanc Cymru yn hyderus, yn iach, ac yn anad dim, yn ddysgwyr uchelgeisiol. Diolch.