Part of the debate – Senedd Cymru am 4:08 pm ar 28 Medi 2016.
Diolch yn fawr iawn, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i’r Aelodau am gymryd rhan yn y ddadl bwysig hon heddiw. Gallaf gadarnhau y bydd y Llywodraeth yn cefnogi’r cynnig.
Mae’n bwysig cydnabod bod trefniadau bwrsariaeth y GIG yn cwmpasu ystod eang o broffesiynau ac nid nyrsio’n unig—dyna bwynt a nododd David Rees. Bydd penderfyniad y Llywodraeth Geidwadol i gael gwared ar fwrsariaeth y GIG yn Lloegr yn effeithio’n sylweddol ar gostau cynnal y rhai sy’n dymuno astudio pynciau sy’n gysylltiedig ag iechyd, ond rwy’n croesawu agwedd wahanol Angela Burns tuag at wrthod dull y Ceidwadwyr yn Lloegr.
Roedd trefniadau’r fwrsariaeth yn golygu bod myfyrwyr o weddill y DU a oedd yn dewis astudio yng Nghymru yn cael eu hariannu drwy’r trefniadau yng Nghymru, ac roedd Llywodraethau eraill y DU yn gwneud yr un fath gyda’n myfyrwyr ni. Bydd hynny’n newid yn awr. Rydym ni yng Nghymru, fodd bynnag, wedi ymrwymo i gadw’r trefniadau presennol ar gyfer 2016-17, ac rydym wedi gwneud hynny. Mae penderfyniad Llywodraeth y DU i gael gwared ar fwrsariaethau yn Lloegr wedi arwain at nifer o broblemau anodd gyda’r llif trawsffiniol ac rydym yn gweithio drwyddynt ar hyn o bryd.
Rwyf wedi bod yn gyson yn fy marn, wrth siarad ag Aelodau etholedig a rhanddeiliaid, na ellir ystyried myfyrwyr sy’n gysylltiedig ag iechyd yn llwyr ar wahân i’r trefniadau cymorth i fyfyrwyr yn gyffredinol. Fe fyddwch yn gwybod, wrth gwrs, am adolygiad Diamond a gyhoeddwyd ddoe, ac felly byddaf yn gweithio ar draws y Llywodraeth, ac yn benodol gydag Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg. Byddwn yn ystyried argymhellion adolygiad Diamond yn ofalus, gan fod y Llywodraeth hon wedi ymrwymo i wneud yn siŵr nad yw cyllid yn rhwystr i yrfa mewn nyrsio.
Mae’n werth cofio pwynt a wnaeth Rhun a David, mai cyfartaledd oedran nyrs dan hyfforddiant yng Nghymru yw 28 neu 29 oed. Dyma bobl, at ei gilydd, sydd â chyfrifoldebau pan fyddant yn dechrau gyrfa mewn nyrsio. Felly, mae angen i ni ystyried y ffordd orau o gefnogi pobl sy’n debygol o fod â chyfrifoldebau ehangach o’r fath. Enghraifft dda iawn yw gweithwyr cymorth gofal iechyd, gan fod nifer ohonynt yn awr yn hyfforddi i fod yn nyrsys, mewn llwybr gyrfa fel gweithwyr cymorth gofal iechyd. Mae llawer ohonynt eisiau mynd ymlaen i fod yn nyrsys, ac rydym yn annog hynny. Bydd y grŵp hwnnw o weithwyr at ei gilydd eisiau parhau i weithio tra’u bod yn astudio. Unwaith eto, mae ganddynt gyfrifoldebau a gallai rhoi’r gorau i’r incwm sydd ganddynt ar hyn o bryd fod yn broblem iddynt. A dyna pam—a dyma’r pwynt a wnaeth David Rees—mae angen i ni ystyried sut rydym yn cefnogi ac yn galluogi astudio amser llawn neu ran-amser, a sut rydym yn ehangu mynediad. Unwaith eto, rwy’n cydnabod y pwynt a wnaeth Rhun ap Iorwerth yno hefyd.
Mae’r rhain yn bwyntiau pwysig iawn i’w hystyried o ran pwy hoffem eu gweld yn nyrsys yn y dyfodol, ac yn enwedig pobl sydd â phrofiad mewn rhannau eraill o’r diwydiant gofal, a phrofiad personol hefyd o fod yn ofalwyr, ac ar wahanol adegau yn eu bywydau efallai y byddant eisiau trosi’r profiad hwnnw yn yrfa nyrsio. Felly, ar gyfer y dyfodol, byddaf am ystyried sut y gallwn ddefnyddio cymhellion i weithio a hyfforddi yng Nghymru, a sut y gallai’r gallu i annog pobl i hyfforddi yng Nghymru chwarae rhan yn y system gymorth a ariannwn.