7. 7. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Y Rhaglen Lywodraethu

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:27 pm ar 28 Medi 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 5:27, 28 Medi 2016

(Cyfieithwyd)

Wel, rydych yn sicr wedi croesawu’r ymrwymiadau a gyflawnwyd gennym, Darren Millar, o ran y gwasanaeth iechyd. Ond hefyd, rwy’n meddwl ac yn cofio eich bod wedi croesawu’r ffaith ein bod ni, Llywodraeth Lafur Cymru, wedi rhoi arian tuag at ofal cymdeithasol, sydd, wrth gwrs, yn cael ei dorri yn Lloegr yn awr, gan arwain at bobl yn aros yn yr ysbyty am nad oes cyllid ar gael ar gyfer gofal cymdeithasol. Mae Llywodraeth Lafur Cymru wedi gosod gofal cymdeithasol yn uchelgais blaenllaw.

Rhaid i ni hefyd gydnabod bod hyn yn ymwneud â sut rydym yn uchelgeisiol ynglŷn â dysgu. Rydym wedi buddsoddi £100 miliwn yn ychwanegol er mwyn gwella safonau ysgol, ac wedi cyflwyno cwricwlwm newydd i gael y sgiliau sydd eu hangen arnom a hyrwyddo rhagoriaeth ym maes addysgu. Rwyf wrth fy modd fod Neil Hamilton yn croesawu’r ffaith ein bod yn gweithio tuag at 1 filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Ond mae’n swnio fel pe baech yn ein gadael, Neil Hamilton, o’r hyn a ddywedoch, ond gadewch i ni gydnabod bod yna bwyntiau pwysig i’w gwneud.

Hoffwn ymateb hefyd i bwyntiau Mohammad Asghar am y 100,000 o brentisiaethau o ansawdd ar gyfer pobl o bob oedran. Dyna beth, neithiwr, roedd Bwrdd Hyfforddi’r Diwydiant Adeiladu—roeddwn yn y cinio, roedd Russell George yn y cinio, Simon Thomas—yn croesawu’r ffaith ein bod wedi cyhoeddi 100,000 o brentisiaethau o ansawdd ar gyfer pobl o bob oedran yn edrych ar y meysydd allweddol: gwyddorau bywyd, gwasanaethau ariannol a thechnolegau digidol—yn croesawu’r ffaith. Yn wir, dywedodd James Wates, cadeirydd y bwrdd yn y DU, ‘Pan ddof i Gymru, rwy’n gweld arloesedd’. Rydych yn gwybod hynny—fe’i clywoch, y rhai ohonoch a oedd yno neithiwr. Ond roeddent hefyd yn dweud wrthym pa mor bryderus ydynt am yr ardoll brentisiaethau. Nid wyf yn gwybod sut y gall arweinydd yr wrthblaid feddwl nad yw hon yn broblem—yn broblem Llywodraeth y DU a osodwyd arnom heb unrhyw ymgynghori, baich diangen ar gyflogwyr, ac mae Bwrdd Hyfforddi’r Diwydiant Adeiladu yn bryderus iawn am y peth. Felly, rydym wedi bod yn glir iawn ar yr agenda hon a sut y gallwn symud ymlaen ar hyn yn ein huchelgeisiau.

Ddirprwy Lywydd, rydym yn wynebu—[Torri ar draws.] Rwyf wedi ildio i’ch ochr chi gryn dipyn eisoes. Ddirprwy Lywydd, rydym yn wynebu ansicrwydd. Rydym yn paratoi ar gyfer cyllideb ddrafft ynghanol toriadau cyhoeddus parhaus, caledi ac ansicrwydd, wrth gwrs, ers pleidlais y DU i adael yr UE—amser mwy ansicr. Nid ydym yn mynd i achub y blaen ar gynnwys ein cyllideb ar gyfer 2017-18, ac mae’n rhaid i ni gydnabod ei fod yn ymwneud â threfnu adnoddau yn ôl ein blaenoriaethau. Ond rwyf am ddweud yn olaf ein bod, nid yn unig yn cyflawni ein hymrwymiadau, ond rydym yn gwybod beth sydd ei angen ar Gymru, rydym yn gwrando ar yr hyn sydd angen ar Gymru—ei bod eisiau i ni gefnogi busnesau, ei bod am i ni gefnogi ein gwasanaeth iechyd, ein hysgolion, ein rhaglen tai fforddiadwy, ond mae hefyd yn awyddus i ni gydnabod anghenion newydd, a disgrifiodd Julie Morgan y rheini mewn perthynas â’n cynnig gofal plant. Gadewch i ni edrych ar y cynnig gofal plant. Mae’n un o flaenoriaethau allweddol y Llywodraeth hon. Mae’n darparu bargen well ar gyfer gofal plant nag unrhyw ran arall o’r DU, gan adeiladu ar y cyfnod sylfaen, a rhoi i deuluoedd sy’n gweithio 30 awr o ofal plant am ddim i blant tair a phedair oed am 48 wythnos y flwyddyn. Mae hyn yn cynnwys darpariaeth yn ystod y tymor ac adeg gwyliau. Rwyf mor falch fy mod wedi cael y cyfle i ddweud hynny a chyhoeddi hyn yn y ddadl hon heddiw. Dyma’r flaenoriaeth fwyaf uchelgeisiol i ni fel Llywodraeth Cymru. Yn Lerpwl ddydd Sul, dyfynnodd y Prif Weinidog Nye Bevan, pan ddywedodd, ni allwch gael y blaenoriaethau’n gywir heb feddu ar bŵer.

Ac fel y dywedodd y Prif Weinidog, rydym wedi nodi ein blaenoriaethau, rydym wedi nodi’r hyn y byddwn yn ei wneud i’w cyflawni, a gallwn eu gwneud yn adeiladol gyda’ch ymgysylltiad chi drwy’r compact gyda Phlaid Cymru ar draws y Siambr hon. Ond rydym yn glir fod pobl Cymru wedi pleidleisio dros ein rhaglen, ac mae gennym fandad i’w darparu.