Part of the debate – Senedd Cymru am 3:00 pm ar 4 Hydref 2016.
Diolch, Lywydd. Mae'r datganiad hwn yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Aelodau am yr oedi yn yr ymchwiliad lleol cyhoeddus i goridor yr M4 o amgylch Casnewydd o ganlyniad uniongyrchol i gamau a gymerwyd gan Lywodraeth y DU.
Nid oes llawer o amser cyn dyddiad dechrau arfaethedig yr ymchwiliad, felly penderfynais ryddhau datganiad ysgrifenedig ddoe i roi gwybod i’r holl randdeiliaid cyn gynted â phosibl. Fel y dywedais wrth Aelodau yma ar 21 Mehefin, mae'n hanfodol bod y broses hon yn gwbl dryloyw. Yn yr ysbryd hwn, mae'n iawn ac yn briodol bod y mater yn cael ei drafod gyda’r Aelodau cyn gynted ag y bo modd.
Mae'r Adran Drafnidiaeth wedi cyflwyno methodoleg ddiwygiedig o ran y dull newydd a ddefnyddir ganddynt i ragweld twf traffig, y cyfeirir ato fel TEMPro 7, a hynny heb ymgynghori. Gan fy mod i’n awyddus i sicrhau bod penderfyniadau ynglŷn â phrosiect yr M4 yn seiliedig ar yr wybodaeth fwyaf cywir, cadarn a chyfoes, mae’n rhaid i mi yn awr ganiatáu digon o amser i gynnal adolygiad o’r modd y cyflwynir adroddiadau sy'n cefnogi’r cynigion a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2016.
Gan ddibynnu ar ganlyniad fy adolygiad, bydd yr ymchwiliad, a oedd i fod i ddechrau ar 1 Tachwedd, yn dechrau heb fod yn hwyrach na 31 Mawrth y flwyddyn nesaf. Er mwyn tegwch a thryloywder, caiff yr adroddiadau ar y mater hwn eu rhannu â'r holl randdeiliaid cyn gynted ag y bo'n rhesymol bosibl. Fel y nodais o’r blaen, byddai amserlen yr ymchwiliad yn para tua phum mis ac yn archwilio pob agwedd ar brosiect yr M4, yn ogystal â'r holl ddewisiadau amgen a awgrymwyd.
Rwy’n ymwybodol iawn o'r amrywiaeth o safbwyntiau ynglŷn â’r prosiect. Byddai ymchwiliad yn caniatáu i’r safbwyntiau hyn gael eu clywed, ac y tu allan i'r broses honno, rwy'n awyddus i barhau i archwilio pob cyfle i leihau effeithiau negyddol a gwneud y mwyaf o fanteision trawsbynciol y buddsoddiad sylweddol hwn.
Mae Llywodraeth y DU eisoes wedi mynegi ei dymuniad i weld y gwaith ar brosiect yr M4 yn dechrau cyn gynted ag y bo modd. Felly mae'n hynod siomedig bod yr Adran Drafnidiaeth wedi methu ag ymgysylltu â ni ynglŷn â’r diwygiadau hyn cyn iddynt gael eu cyflwyno, gan orfodi’r oedi anffodus hwn. Er ein bod yn bwrw ymlaen â'n cynlluniau metro ar gyfer y gogledd a'r de, mae angen ateb ar y problemau hirsefydlog a pharhaus sy'n gysylltiedig â'r M4 o amgylch Casnewydd, a hwnnw’n ateb sy'n cyflenwi systemau trafnidiaeth integredig a chynaliadwy ar gyfer y tymor hir.
Mae’r asesiadau hyd yn hyn yn dangos mai ein prosiect arfaethedig ar gyfer yr M4 yw'r unig ateb rhesymol. Ond mae’n iawn ac yn briodol bod y cynigion yn cael eu profi o ystyried yr wybodaeth ddiweddaraf sydd ar gael er mwyn sicrhau ein bod yn darparu’r dewis cywir i bobl Cymru.
Nid yw'r broblem wedi diflannu. Rydym wedi gwneud ymrwymiad cadarn i ddarparu ateb hirdymor a chynaliadwy i'r problemau traffig parhaus ar y rhan hon o'r M4. Yn amodol ar gymeradwyaeth fy adolygiad a’m hymchwiliad, gellir parhau i gyflwyno prosiect coridor yr M4 o amgylch Casnewydd yn 2021.