A gaf i ddweud wrth y Gweinidog, bod chwarae yn aml yn troi’n chwerw? Ymddengys bod y Gweinidog wedi deffro yn nillad Plaid Cymru, ond yn seiliedig ar y datganiad y mae wedi ei wneud hyd yn hyn maent yn gweddu i’r dim iddo.

Mae un neu ddau o bethau yr hoffwn i ofyn iddo, yn dilyn ei ymateb i'r datganiad hyd yn hyn. Un yw: mae wedi sôn am atebolrwydd trwy gyfeirio yn ôl at yr hen awdurdodau heddlu ac yn y blaen, ond hoffwn i glywed ychydig mwy am sut y gall atebolrwydd gael ei gynnwys yn y system newydd hon. Yr ochr arall i hyn, yn ogystal, yw arweinyddiaeth. Bydd yn cofio bod cynigion Plaid Cymru yn sôn am y posibilrwydd o ethol meiri, er enghraifft. Nid oeddem ni’n gaeth i hynny o reidrwydd, ond roedd yn rhywbeth a gyflwynwyd gennym fel syniad. Os nad ydym yn mynd i gael rhywbeth felly, sut y bydd arweinyddiaeth yn cael ei datblygu yn yr awdurdodau cyfunol newydd hyn—gadewch i mi eu galw’n hynny am y tro—yn enwedig, efallai, wrth ystyried y dinas-ranbarthau, a fydd hefyd ag angen arweinyddiaeth yn ogystal?

Nid yw wedi crybwyll un o'r pynciau mawr ym maes diwygio llywodraeth leol, rwy’n dal i deimlo, sef cyflwyno gwell system bleidleisio. Rwy'n credu bod yn rhaid i’r bleidlais drosglwyddadwy sengl, does bosib, fod ar yr agenda ar gyfer llywodraeth leol, gan fod hynny wedi ei gyflwyno yng Ngogledd Iwerddon ac yn yr Alban, fel y ffordd o wirioneddol ailfywiogi a dod â gwaed newydd a phobl newydd i lywodraeth leol. Hoffwn i glywed a yw hynny'n dal i fod yn rhywbeth y mae’n barod i’w ystyried, wrth symud ymlaen.

Soniodd am gynghorau tref a chymuned. Nid wyf i’n siŵr bod angen adolygiad arall arnom. Cawsant eu hystyried yn y Papur Gwyn ‘Diwygio Llywodraeth Leol’. Cawsant eu hystyried wrth fynd heibio, o leiaf, yn Williams. Beth y mae angen i ni ei ddeall am lywodraeth leol sy’n golygu bod angen tasglu neu adolygiad arall? Siawns bod gennym y wybodaeth a'r dystiolaeth erbyn hyn i symud ymlaen gyda’r lefel leol iawn hwnnw o lywodraeth leol a’u grymuso, i ryw raddau, i wneud mwy dros eu cymunedau lleol yn ogystal. Crybwyllodd etholiadau yn hynny o beth o ran prif awdurdodau—am dymhorau pum mlynedd hyd at 2022—ond roedd ei ragflaenydd yn sôn am oedi etholiadau’r cynghorau tref a chymuned am flwyddyn arall. A yw hynny'n dal yn wir, neu a yw’r rhain i gyd am gael eu cyfochri bellach?

Rwy’n croesawu’n fawr yr hyn a ddywedodd ef. Rwy'n credu bod hyn yn sail ar gyfer gwaith llawer mwy cydweithredol, nid yn unig ar lefel llywodraeth leol, ond efallai ar lefel llywodraeth genedlaethol hefyd. Rwy'n edrych ymlaen at rai syniadau da yn cael eu cyflwyno ynglŷn â sut y gallwn adeiladu ar y 22 o flociau adeiladu ar gyfer darparu gwasanaethau lleol gwirioneddol a chydweithio rhanbarthol priodol.