A gaf i alw am ddau ddatganiad? Yn gyntaf ar X frau. Ddoe, a dweud y gwir, oedd diwrnod ymwybyddiaeth o X frau, ac, yr wythnos diwethaf, ymunais â theuluoedd sy'n byw gyda X frau, ymchwilydd i X frau a phrif swyddog Cymdeithas X Frau i gerdded milltir o amgylch Bae Caerdydd yn rhan o’r 'fragileXpedition' o 8,026 o filltiroedd o gwmpas y DU gyfan i godi ymwybyddiaeth o un o'r cyflyrau genetig mwyaf cyffredin, ac eto mwyaf anhysbys, yn y Deyrnas Unedig. Hwn, a dweud y gwir, yw un o’r achosion o anawsterau dysgu a etifeddir yn fwyaf cyffredin a deallir ei fod yn achos sylfaenol hyd at un o bob 20 o achosion o awtistiaeth. Mae'n effeithio ar tua 600 o bobl yng Nghymru, yn ogystal ag 8,000 arall sy'n gludwyr, ac eto mae llawer o bobl nad ydynt wedi clywed amdano. Mae hyn yn cael effaith hynod andwyol ar ddiagnosis, cymorth a thriniaeth i bobl sydd â'r cyflwr a'u teuluoedd. O ystyried mai ddoe oedd y diwrnod ymwybyddiaeth cenedlaethol, rwy’n gobeithio y bydd fy nghais am ddatganiad yn derbyn ymateb calonogol.

Yn ail ac yn olaf, a gaf i alw am eglurhad ynghylch y cyfrifoldeb am faterion sy'n effeithio ar dlodi o fewn Llywodraeth Cymru? Roeddwn i wedi cyflwyno cwestiwn—'Sut y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i'r afael â thlodi yng Nghymru?'—ar y papur trefn yfory, a dderbyniwyd gan y Swyddfa Gyflwyno, ond derbyniwyd ymateb gennym gan Lywodraeth Cymru bod hyn yn rhan o bortffolio Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Seilwaith, ac felly byddaf, yn hytrach, yn derbyn ateb ysgrifenedig oddi wrtho fe. Yn amlwg, mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried tlodi fel mater cyfiawnder cymdeithasol yn draddodiadol, sy’n rhan o’r portffolio cymunedau, gyda ffactorau cyfrannol yn cynnwys teuluoedd yn chwalu, camddefnyddio sylweddau, gofal plant, diweithdra fel mater economaidd, a llawer mwy. Mae llawer o'r agweddau yn ymwneud â thlodi, fel y rhaglenni trechu tlodi a Chymunedau yn Gyntaf yn dal i fod ym mhortffolio’r Gweinidog, ac a dweud y gwir, roedd y cwestiwn yr oeddwn i’n mynd i’w ofyn yn ymwneud â thlodi plant yn benodol, ar ran Cymdeithas y Plant. Gofynnaf am eglurder ar hyn felly. Er enghraifft, ble ddylem ni gyfeirio cwestiynau am dlodi plant yn y dyfodol? Ai at yr Ysgrifennydd dros yr Economi a Seilwaith, yr Ysgrifennydd dros Gymunedau, neu fel arall? Diolch.