6. 5. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Awtistiaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:06 pm ar 12 Hydref 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 6:06, 12 Hydref 2016

(Cyfieithwyd)

Nid oes gwahaniaeth rhwng yr hyn a ddywedodd y Prif Weinidog a’r hyn rwy’n ei ddweud wrthych heddiw. Y pwynt yw, a’r hyn rwy’n ei ddweud wrthych yw bod yn rhaid rhoi cyfle i’r ysgogiadau deddfwriaethol a’r ysgogiadau polisi rydym wedi eu rhoi ar waith ymsefydlu cyn y gallwn benderfynu a oes angen cyflwyno deddfwriaeth i lenwi unrhyw fylchau sy’n bodoli. Felly, heddiw, ni ofynnir i ni bleidleisio ynglŷn ag a yw anghenion pobl ag awtistiaeth yn agos at ein calonnau, ni ofynnir i ni bleidleisio ar ba fentrau rydym am eu cyflwyno i wella bywydau pobl ag awtistiaeth a’u teuluoedd; yr hyn y gofynnir i ni ei wneud yw clymu ein dwylo ac ymrwymo i ddeddfwriaeth yn y Cynulliad hwn, ac nid ydym wedi cyrraedd y pwynt hwnnw ar hyn o bryd, gan nad ydym yn gwybod eto pa effaith y bydd y mentrau hyn rydym wedi sôn amdanynt yn ei chael.

Cefnogir y gwasanaeth rwyf newydd ei ddisgrifio gan £6 miliwn o fuddsoddiad gan Lywodraeth Cymru dros dair blynedd a bydd yn cael ei ddarparu drwy ein byrddau partneriaeth rhanbarthol, a ffurfir o dan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, i sicrhau gwaith cydweithredol ac integredig ar draws byrddau iechyd, awdurdodau lleol a’r trydydd sector. Bydd y gwasanaeth yn sicrhau bod timau arbenigol newydd ym mhob rhanbarth, yn darparu diagnosis ar gyfer oedolion, cymorth yn y gymuned a chyngor a gwybodaeth ar gyfer oedolion ag awtistiaeth yn ogystal â’u rhieni a’u gofalwyr. Bydd y gwasanaeth hwn yn darparu hyfforddiant wedi’i deilwra ar gyfer grwpiau proffesiynol. Bydd cymorth ataliol ar gael ar gyfer oedolion ag awtistiaeth i’w helpu i aros yn annibynnol ac osgoi’r angen am gymorth mwy dwys.

Mae’r gwasanaeth hwn ar gyfer pobl o bob oed yn cefnogi’r gwelliannau rydym yn eu cyflawni ym maes diagnosis, triniaeth a gwasanaethau cymorth i blant drwy’r rhaglen ‘Law yn Llaw Dros Blant a Phobl Ifanc’, a gefnogir, unwaith eto, gan £2 filiwn o gyllid bob blwyddyn. Mae gan y rhaglen ffrwd waith benodol wedi’i neilltuo ar gyfer gwella cyflyrau niwroddatblygiadol, gyda byrddau iechyd yn gweithio gyda’i gilydd i ddatblygu a chytuno ar lwybr diagnostig lefel uchel cenedlaethol i sicrhau darpariaeth gyson ar gyfer pobl ifanc ag awtistiaeth ac anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd.

I gefnogi ein dull gweddnewidiol ym maes addysg ac mewn ymateb i adborth a gawsom gan rieni, rydym hefyd wedi datblygu adnoddau awtistiaeth newydd ar gyfer ysgolion. Yn gynharach eleni, lansiwyd y rhaglen Dysgu gydag Awtistiaeth ar gyfer ysgolion cynradd, adnodd a phecyn cymorth ar gyfer cymuned yr ysgol gyfan, gan gynnwys athrawon, staff cymorth a phlant. Mae’r rhaglen hon yn cynnwys gwobr archarwr awtistiaeth i’r disgyblion, sy’n eu gwobrwyo am eu hymwybyddiaeth o awtistiaeth. Mae’r rhaglen Dysgu gydag Awtistiaeth ar gyfer ysgolion cynradd bellach yn cael ei chyflwyno mewn ysgolion cynradd ledled Cymru, ac i adeiladu ar ei llwyddiant, mae rhaglenni ysgol tebyg wedi’u teilwra ar gyfer y blynyddoedd cynnar ac ysgolion uwchradd yn cael eu datblygu hefyd. Felly, fel y gwelwch, ar ddechrau’r tymor Cynulliad hwn, rydym yn dechrau ar bennod newydd yn natblygiad a darpariaeth cymorth i bobl ag awtistiaeth a’u teuluoedd a’u gofalwyr.

Bydd yr Aelodau’n ymwybodol ein bod wedi gwneud ymrwymiad ar gyfer y dyfodol i ystyried yr angen am ddeddfwriaeth awtistiaeth os bydd bylchau sylweddol yn y gwasanaethau a’r cymorth yn parhau yn y blynyddoedd i ddod, ac mai’r unig ffordd i fynd i’r afael â hwy fydd drwy ddeddfwriaeth newydd.