Diolch, Ddirprwy Lywydd. Rwyf wrth fy modd i roi trosolwg i'r Aelodau o'r dull y bydd y Llywodraeth yn ei ddefnyddio i gyflawni ein targed uchelgeisiol o 20,000 o gartrefi fforddiadwy ychwanegol.

Mae hwn yn ymrwymiad allweddol yn y rhaglen lywodraethu ac mae wrth wraidd ein hagenda tai gynhwysfawr. Bydd cyflawni yn unol â hyn hefyd yn cefnogi themâu allweddol eraill ar draws fy mhortffolio: gwella llesiant yn ein cymunedau a hybu adfywiad economaidd.

Rwyf am ddechrau drwy gydnabod cyflawniad y sector yn ystod tymor olaf y Llywodraeth. Mae ystadegau a ryddhawyd fis diwethaf yn cadarnhau ein bod wedi rhagori ar ein targed o 10,000 o gartrefi fforddiadwy ychwanegol yn y Cynulliad diwethaf. Mae hyn yn dangos yr hyn y gall gweithio'n effeithiol mewn partneriaeth ei gyflawni. Hoffwn ddiolch i bawb a gyfrannodd at hyn.

Fodd bynnag, rydym ni’r Llywodraeth yn awyddus i gyflawni hyd yn oed mwy, a dyna pam y mae gennym darged o 20,000 o gartrefi fforddiadwy ar gyfer y tymor hwn. Mae adeiladu cartrefi yn arwain at fanteision pwysig, sydd y tu hwnt i ddim ond rhoi to uwch bennau pobl. Ochr yn ochr â'r manteision iechyd ac addysg tra chyfarwydd y mae tai o ansawdd da yn eu cynnig i blant a theuluoedd, mae adeiladu cartrefi o bob daliadaeth yn cael effaith gadarnhaol sylweddol ar economi Cymru ac ar ein cymunedau. Mae adeiladu tai yn creu miloedd o brentisiaethau bob blwyddyn, gan ddarparu adfywio ehangach mewn ardaloedd difreintiedig, a gall trawsnewid cymunedau.

Mae gennym hanes cadarn o gefnogaeth i dai cymdeithasol a bydd hyn yn parhau i fod yn hanfodol. Mae'r targed yn un uchelgeisiol, ac nid yw 'busnes fel arfer' yn ddigon, ond bydd cynlluniau profedig yn cynnwys y rhaglen grant tai cymdeithasol a'r grant cyllid tai yn chwarae rhan allweddol wrth ddarparu tai fforddiadwy a chefnogi'r rhai mwyaf agored i niwed.

Ochr yn ochr â'r angen i adeiladu cartrefi newydd, mae'n bwysig ein bod yn cadw ein stoc bresennol o dai cymdeithasol. Rydym yn cynnig diddymu'r hawl i brynu a'r hawl i gaffael ac mae gwaith eisoes ar y gweill i baratoi'r ddeddfwriaeth angenrheidiol. Bydd hyn yn ein galluogi i gadw tai cymdeithasol saff, diogel a fforddiadwy ledled Cymru. Bydd y ddeddfwriaeth hefyd yn galluogi cymdeithasau tai a chynghorau i fuddsoddi yn hyderus wrth adeiladu cartrefi newydd. Mae ein cynlluniau ar gyfer gwella'r cyflenwad o dai fforddiadwy yn cynnwys mesurau a luniwyd i gynnig cymorth ychwanegol i’r rhai sy'n dyheu am fod yn berchen ar gartref. Bydd hyn yn dod yn bosibilrwydd mwy realistig ar gyfer mwy o bobl os gallwn ni ddarparu'r math iawn o gymhelliant neu gymorth.

Byddwn yn cefnogi amrywiaeth o ddeiliadaethau tai er mwyn ymateb i ystod eang o anghenion tai. Mae ein rhaglen lywodraethu yn ei gwneud yn glir bod ein targed o 20,000 o gartrefi ychwanegol yn cynnwys 6,000 fydd yn cael eu darparu drwy gynllun Cymorth i Brynu - Cymru. Mae hyn yn adlewyrchu llwyddiant y cynllun wrth ddarparu llwybr i berchnogaeth cartref fwy fforddiadwy, yn enwedig ar gyfer prynwyr am y tro cyntaf. Mae wedi chwarae rhan enfawr wrth ennyn hyder yn y sector tai a chefnogi datblygiad tai preifat. Yn ddiweddar, rydym wedi rhoi sêl bendith i gontractau ar gyfer cam 2 y cynllun, a fydd yn golygu bod £290 miliwn yn cael ei fuddsoddi hyd at 2021. Wrth gymryd golwg eang ar yr angen i Lywodraeth Cymru weithredu i hyrwyddo fforddiadwyedd ehangach o ran tai, mae'n bwysig pwysleisio bod diffiniad TAN 2 o dai fforddiadwy at ddibenion cynllunio yn aros yn ddigyfnewid yn sgil y cynigion hyn.

Mae ‘Symud Cymru Ymlaen’ hefyd yn cynnwys ymrwymiad i ddatblygu cynllun rhentu i berchenogi. Mae hwn wedi'i gynllunio i gefnogi'r rhai sy'n dyheu i brynu eu cartrefi eu hunain, ond yn ei chael hi’n anodd cynilo blaendal sylweddol. Ar hyn o bryd, rydym yn archwilio amrywiaeth o ddewisiadau ar gyfer y cynllun hwn a bydd y manylion yn dilyn yn y flwyddyn newydd. Ein nod ehangach fydd hybu amrywiaeth o lwybrau i berchnogaeth cartref am gost fforddiadwy, yn enwedig ar gyfer prynwyr am y tro cyntaf mewn ardaloedd lle maent yn aml yn methu â phrynu cartref oherwydd gwerth eiddo lleol uchel. Os ydym i adeiladu cymunedau llwyddiannus a chynaliadwy, mae angen rhaglen adeiladu tai arnom sy’n uchelgeisiol o ran dyluniad, ansawdd, lleoliad ac effeithlonrwydd ynni y cartrefi yr ydym yn eu cyflenwi. Byddwn yn herio'r sector i gynyddu ei ymdrechion ac i ddarparu nifer sylweddol o gartrefi ar ddyluniad newydd. Byddwn hefyd yn hyrwyddo gweithio ar y cyd, gyda'r nod o ddarparu cynlluniau tai sy'n gallu darparu manteision hirdymor i'r sectorau iechyd a gofal cymdeithasol.

At ei gilydd, rydym wedi dyrannu £1.3 biliwn ar gyfer tymor y Cynulliad hwn i gefnogi tai fforddiadwy. Mae hyn yn cynnwys cefnogi cyflenwi 20,000 o gartrefi fforddiadwy a chwblhau'r dasg o fodloni safonau ansawdd tai Cymru. Mae graddfa'r gyllideb hon yn arwydd clir o lefel ein huchelgais yn y maes hwn. Dim ond un o'r cynhwysion sy'n angenrheidiol ar gyfer llwyddiant yw’r ymrwymiad ariannol hwn, fodd bynnag. Nid yw Llywodraeth Cymru ei hun yn adeiladu tai; rydym yn dibynnu ar y berthynas gref sydd gennym â chymdeithasau tai, awdurdodau lleol ac adeiladwyr tai preifat. Byddwn yn cynnal a chryfhau’r perthnasau hynny.

Yn y Cynulliad diwethaf, roedd y cytundeb â Chartrefi Cymunedol Cymru yn chwarae rhan hanfodol wrth gyrraedd y targed i adeiladu dros 10,000 o gartrefi fforddiadwy. Rydym yn trafod cytundeb tridarn yn awr â Chartrefi Cymunedol Cymru a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i gefnogi'r gwaith o gyflawni'r targed newydd. Rwy’n falch iawn â’r cynnydd a wnaed gennym hyd yn hyn ac yn croesawu cyfranogiad CLlLC. Mae hyn yn arbennig o dderbyniol gan fod awdurdodau lleol bellach yn dechrau ystyried eu rhaglenni adeiladu eu hunain unwaith eto. Byddaf yn darparu cymorth ychwanegol i gefnogi’r gweithgareddau datblygu hyn. Byddwn yn gweithio gyda’r awdurdodau hyn i nodi’r ffordd orau y gallwn gefnogi eu hymdrechion. O'u cymryd gyda'i gilydd, rydym yn disgwyl iddynt gyflawni dros 500 o gartrefi yn nhymor y Llywodraeth hon.

Mae adeiladwyr preifat yn gwneud cyfraniad sylweddol at ddarparu tai fforddiadwy. Byddwn yn parhau i weithio'n agos gyda datblygwyr drwy ein rhaglen ymgysylltu adeiladwyr tai er mwyn sicrhau bod Cymru yn parhau i fod yn lle deniadol ar gyfer datblygwyr mawr ac, wrth gwrs, busnesau bach a chanolig i adeiladu cartrefi. Mae'r Llywodraeth yn cydnabod pwysigrwydd adeiladu mwy o dai ar werth ar draws yr ystod pris cyfan. Mae'n bwysig peidio â drysu ein targed tai fforddiadwy gyda'r ymdrechion ehangach sydd eu hangen i ddiwallu angen cyffredinol y wlad am dai.

Byddwn yn parhau i weithredu i gefnogi’r gwaith o adeiladu tai. Bydd y system gynllunio yn parhau i fod yn alluogwr hanfodol i sicrhau bod y cartrefi iawn yn cael eu hadeiladu yn y mannau iawn i ddiwallu’r angen am dai. Byddwn yn parhau i weithio i sicrhau bod ein polisïau tai a chynllunio yn cael eu halinio i annog y gwaith o adeiladu tai newydd. Mae sicrhau bod mwy o dir ar gael ar gyfer datblygu yn bwysig hefyd. Rydym eisoes wedi cyflwyno nifer sylweddol o safleoedd sy'n eiddo i Lywodraeth Cymru ar gyfer darparu tai. Rydym yn parhau i archwilio beth arall y gallwn ei wneud i nodi mwy o dir sector cyhoeddus sy’n addas ar gyfer tai.

Lywydd, mae ein rhaglen uchelgeisiol ar dai yn ymwneud â darparu tai fforddiadwy, saff, cynnes a diogel i bobl mewn cymunedau cynaliadwy. Mae darparu cartrefi newydd i Gymru yn ymrwymiad allweddol ar gyfer tymor y Cynulliad hwn. Nid wyf yn rhoi amcangyfrif rhy isel o’r heriau wrth gyflawni'r targed hwn. Fodd bynnag, rydym yn adeiladu ar ein perthnasau, sydd eisoes yn gryf, gan sicrhau bod adnoddau sylweddol ar gael a cheisio hwyluso datblygiad tai ar draws Cymru gyfan. Gyda'n gilydd, rwy'n hyderus, gyda’r camau hyn i helpu, y byddwn yn llwyddo.