Part of the debate – Senedd Cymru am 7:02 pm ar 1 Tachwedd 2016.
Rwy'n credu'n gryf mewn cydraddoldeb, ond mae un math o anghydraddoldeb ac un grŵp o bobl nad wyf wedi clywed neb yn ei grybwyll yn y Senedd eto, ac, mewn cysylltiad â cham-drin domestig, dynion yw’r grŵp hwnnw. Rwy’n cytuno ag Erin Pizzey, sylfaenydd y lloches i fenywod gyntaf yn y DU, ac mae hi'n dweud nad yw cam-drin domestig yn benodol i ryw, ei fod yn berthnasol i’r ddau ryw, oherwydd gall dynion a menywod gam-drin a bod yn dreisgar.
Rwy’n tueddu i deimlo y caiff cam-drin dynion ei oddef yng Nghymru; yn wir, rwy’n credu ei fod wedi ymwreiddio yn y drefn. Caiff cam-drin dynion yn emosiynol ei ganiatáu. O ystyried Heddlu De Cymru, er enghraifft, mae'n gwbl amhosibl eu cael nhw i dderbyn cwyn gan ddyn sy'n cael ei gam-drin yn emosiynol. Mae gennyf i achos arall yn fy ngofal yn awr; rwyf am weld sut yr ydym yn dod ymlaen yr wythnos nesaf. Yn y ddinas hon, mae'n gywilyddus nad oes unman o gwbl i mi, fel dyn—dim unman—i fynd iddo i gael cymorth heb feirniadaeth mewn cysylltiad â cham-drin domestig. Rwy'n edrych o gwmpas y Siambr hon ac, fel yr wyf i'n siarad, rwy'n gweld pobl yn gwenu, ac mae hynny wirioneddol yn fy mhoeni. Mae hefyd yn dweud llawer am y rhagfarn a geir yn y Siambr hon.
Nawr, mae 13.2 y cant o ddynion yn dioddef cam-drin domestig; mae 23 y cant, lleiafrif mawr iawn—mae’n lleiafrif ond mae’n lleiafrif mawr iawn—mae 23 y cant o bob dioddefwr yn ddynion; lladdwyd 19 o ddynion gan eu partneriaid neu gynbartneriaid ddwy flynedd yn ôl, yn ôl y ffigurau; a’r hyn sy’n agoriad llygad mewn gwirionedd yw bod 29 y cant o ddynion yn annhebygol o siarad am eu profiadau—yn syml, ni fyddan nhw’n siarad am eu profiadau. Mae deuddeg y cant o fenywod yn yr un sefyllfa. Felly, yr hyn yr wyf yn ei wneud yma heddiw, wrth dynnu sylw at ffeithiau hynny, mewn gwirionedd, yw galw am wir gydraddoldeb i bawb, ni waeth beth yw eu ffydd, eu rhyw, eu rhywioldeb, eu dosbarth, eu lliw. Yr hyn y mae gwir angen inni ei gofleidio, fel y dywedais, yw’r gair syml iawn, iawn hwnnw sef cydraddoldeb, ac mae'n rhywbeth yr wyf yn credu yn gwbl angerddol ynddo. Diolch.