Rwy’n hapus iawn i gefnogi’r cynnig hwn, fel y mae plaid y Ceidwadwyr Cymreig. A gaf fi ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno’r ddadl y prynhawn yma?

Mae cytundeb Paris, fel rydym wedi’i nodi, yn bwysig iawn. Gobeithiwn y bydd yn sicrhau ein bod yn cadw’r cynnydd yn y tymheredd o dan 2 radd canradd a’n bod yn anelu am ostyngiad o 1.5 gradd—mae hynny’n uchelgeisiol tu hwnt ac mae llawer o bobl yn teimlo bod cynnydd o’r fath eisoes yn anochel. Felly, mae’n galw am i allyriadau gyrraedd eu brig cyn gynted ag y bo modd, ac am ostyngiadau cyflym ar ôl hynny. Mae’n bwysig iawn ein bod, fel gweinyddiaeth ddatganoledig, fel y ddeddfwrfa yma, yn archwilio blaenoriaethau ac ymrwymiadau’r Weithrediaeth a’r hyn y maent yn nodi yn eu cyllideb ddrafft a gofyn y mathau hyn o gwestiynau ynglŷn â sut y byddwn yn chwarae ein rhan i sicrhau’r math hwnnw o gynnydd.

Hoffwn ganolbwyntio ar bethau sy’n effeithio ar Gymru’n arbennig. Yn amlwg, mae’n gytundeb rhyngwladol ac mae llawer o bethau am y bartneriaeth rydym yn ei harwain gyda’r byd sy’n datblygu y credaf eu bod yn arbennig o berthnasol—ond ar gyfer diwrnod arall efallai. Mae arnom angen partneriaethau gyda dinasyddion gweithgar a chyrff anllywodraethol. Rwy’n credu’n wirioneddol fod hyn yn allweddol i’r ddadl gyfan. Heb fod dinasyddion yn cytuno â’r dewisiadau ac yn ein hannog i wneud rhai o’r dewisiadau—megis, efallai, peidio â chael meysydd parcio yng nghanol dinasoedd bob amser a gwella trafnidiaeth gyhoeddus a theithio llesol mewn pob math o ffyrdd—a hefyd y cyrff anllywodraethol i chwarae rôl graffu a chynnig arferion gorau a datblygu syniadau newydd yn ogystal. Mae hynny’n amlwg yn eithriadol o bwysig.

Sylwaf fod cytundeb Paris yn cyfeirio at ddinasoedd â rôl allweddol i’w chwarae o ran lleihau allyriadau. Rwy’n credu ein bod angen chwyldro ym maes dylunio trefol, a dweud y gwir, a’r modd rydym yn byw yn ein dinasoedd. Gallwn droi hynny’n fantais fawr, ac mae’n golygu ein bod yn rhoi pobl, yn enwedig plant, yn gyntaf yn hytrach na thrafnidiaeth fodurol a thechnolegau eraill fel aerdymheru, hyd yn oed mewn hinsawdd fel ein hinsawdd ni, ym mhob math o adeiladau yn awr. Rhaid ailedrych ar y pethau hyn a’u herio.

Roeddwn yn falch iawn fod Theresa May wedi defnyddio ei haraith gyntaf yn y Cenhedloedd Unedig i addo bod y DU yn mynd i gadarnhau cytundeb Paris erbyn diwedd y flwyddyn, a bod Llywodraethau eraill wedi symud ymlaen yn ogystal, gyda hyd yn oed mwy o gyflymder mewn rhai achosion, fel bod cytundeb Paris yn dod yn ffurfiol, rwy’n credu, o ran ei roi mewn grym ddydd Gwener. Felly, rwy’n meddwl y dylem gofio hynny ddydd Gwener. Yn allweddol i’r hyn y mae’r gwladwriaethau’n ei addo, mae cael cyfraniadau a bennir yn genedlaethol, a’u bod yn cael eu hadolygu bob pum mlynedd i’w gwneud yn fwy uchelgeisiol. Rwy’n credu y bydd yn bwysig iawn fod y gweinyddiaethau datganoledig yn rhan o’r broses honno, ac os oes gan y Gweinidog unrhyw wybodaeth am hynny a sut y byddwn yn cymryd rhan yng nghyfraniad a bennir yn genedlaethol y DU, byddwn yn falch iawn o glywed.

A gaf fi gloi drwy atgoffa pawb pa mor ddifrifol yw’r sefyllfa bresennol? Erbyn hyn mae yna lefelau carbon deuocsid o 400 rhan y filiwn yn yr atmosffer: mae hynny 40 y cant yn uwch na’r lefelau cyn-ddiwydiannol. Mae hyn yn fesuradwy. Mae hyn yn rhywbeth na ellir ei wrthbrofi. Mae yna bobl sy’n cwestiynu effaith y cynnydd ar yr atmosffer, wrth gwrs, er bod rhaid i mi ddweud ei bod yn hynod gredadwy bellach mai dyna’r prif gyfrannwr at y cynnydd cyflym yn y tymheredd rydym wedi’i weld. Yn y pedair blynedd diwethaf, mae mwy na thriliwn o dunelli o iâ wedi cael eu colli oddi ar len iâ Gwlad yr Iâ. Byddai hynny’n llenwi 400 miliwn o byllau nofio Olympaidd. Mae yna hefyd berygl clir bellach o ddolenni adborth yn datblygu a fydd yn cyflymu’r broses o golli iâ o’r Arctig. Mae dŵr tawdd, er enghraifft, yn gallu treiddio i’r creigwely, iro’r sylfaen a chyflymu symudiad rhewlifau. Mae hyn wedi cael ei alw gan un unigolyn yn ‘ganibaliaeth dŵr tawdd’, ac mae’n ystyriaeth go frawychus yn wir. Ar ddiwedd yr oes iâ ddiwethaf, Lywydd, cododd lefel y môr fwy na throedfedd bob degawd. Nid oes gennym gymaint o iâ ag a oedd ganddynt bryd hynny, ond mae canlyniadau diflaniad rhew’r Arctig, gyda pheth ohono—mae rhan go helaeth ar yr Ynys Las ar dir, wrth gwrs, ac mae llawer o iâ ar dir yn yr Antarctig—ac er na fydd rhew sy’n arnofio yn effeithio ar lefel y môr, fe fydd hyn yn effeithio ar y lefel, a gallem wynebu angen cyflym i addasu i’r hyn sydd eisoes yn rhan anochel o’r system. Ond dylem wneud cymaint â phosibl yn awr i atal unrhyw ddifrod gwaeth na’r hyn sydd bellach yn anochel.