Part of the debate – Senedd Cymru am 6:30 pm ar 8 Tachwedd 2016.
Hoffwn ddiolch i'r Aelod am ei chwestiynau. Rwy'n credu ei fod yn hollol hanfodol bod unrhyw un sy'n teimlo dryswch ynghylch y cynigion yn darllen beth yw'r dewisiadau ac yn asesu yn ofalus beth yw'r dewisiadau hynny, oherwydd ar ôl asesu’r pedwar dewis, rwy’n meddwl y bydd yn hollol glir i unrhyw un nad yw uno ar raddfa eang yn agored i gael ei drafod. Gofynnodd yr Aelod—ac mae'n ddrwg gen i nad oeddwn wedi sylwi ar y cwestiwn a ofynnwyd gan Suzy Davies am ba wersi sydd wedi eu dysgu am y cynnig sawl blwyddyn yn ôl i uno Cadw a'r comisiwn brenhinol yn llawn—wel, y brif wers a ddysgwyd o hynny yw nad ydych yn uno sefydliadau yn llawn. Beth allwch chi ei wneud yw annog y sefydliadau hynny i weithio gyda'i gilydd er budd pawb. Felly, byddwn i'n gwahodd unrhyw un sy'n teimlo’n ddryslyd am y dyfodol i ddarllen am y pedwar opsiwn ac i fod yn sicr y bydd y grŵp llywio yn cynnig argymhellion, ac yr ymgynghorir arnynt fel rhan o ymgynghoriad cyhoeddus, pan fydd cyfle i bobl a sefydliadau wneud arsylwadau, nid yn unig o ran yr argymhellion ond hefyd y pedwar dewis. Dymunaf i’r broses hon fod yn dryloyw ac rwy'n dymuno gweld cymaint o bobl â phosibl yn cymryd rhan ynddi. Ond pan wyf yn dweud y dylai cymaint o bobl â phosibl gymryd rhan ynddi, dylem fod yn gwneud mwy i gynnwys yr unigolion hynny, y teuluoedd hynny, y cymunedau hynny sydd, fel yr wyf wedi dweud dro ar ôl tro, yn y gorffennol, ac yn dal hyd y dydd hwn, yn teimlo eu bod wedi eu heithrio o weithgareddau diwylliannol am un neu nifer o resymau—boed yn seicolegol neu'n gorfforol, nid oes gwahaniaeth, mae gormod o bobl yn dal i beidio â theimlo eu bod yn rhan o ddiwylliant Cymru. Mae angen mynd i’r afael â hynny. Mae'n rhaid mynd i’r afael â pherthnasedd ein sefydliadau— [Torri ar draws.]