8. 7. Datganiad: Cymru Hanesyddol

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:26 pm ar 8 Tachwedd 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 6:26, 8 Tachwedd 2016

(Cyfieithwyd)

Roeddwn i eisiau cyfrannu’n fyr, er mwyn ceisio dadansoddi rhywfaint o'r hyn sydd wedi’i ddweud heddiw. Byddwch yn gwybod, fel Cadeirydd y pwyllgor diwylliant, fy mod i wedi cael cryn dipyn o ohebiaeth gan bobl. Codwyd cwestiwn gennych am gynnwys rhai o'r llythyrau hynny. Hoffwn i ddweud, efallai, eu bod wedi eu hysgrifennu fel y maent oherwydd bod yna, yn fy marn i, ryw lefel o ddryswch ynghylch eich bwriadau. Dywedaf hyn oherwydd, yn eich datganiad blaenorol, roeddech yn sôn am uno swyddogaethau masnachol yr amgueddfa genedlaethol â Cadw, a dyna yr oedd yn ymddangos eich bod yn canolbwyntio arno, ac yna, heddiw, mae gennym ddatganiad sy'n cynnwys mwy o sefydliadau.

Felly, os nad ydych o blaid uno llawn, a allwch chi ddweud wrthyf sut y byddai uno rhannol wedyn yn gallu bodloni'r hyn yr ydych yn awyddus i’w weld yn digwydd, o ran pobl yn gweithio yn agosach gyda'i gilydd, ond yna hefyd sicrhau bod annibyniaeth y sefydliadau hynny yn cael ei barchu, yng nghyd-destun y ffaith na fydd ganddynt bŵer wedyn dros y swyddogaethau masnachol, fel yr amlinellir mewn datganiadau blaenorol a gawsom yma heddiw?

Y broblem arall oedd gennyf oedd eich bod yn cyfeirio at yr adroddiad—mae’n ddrwg gen i fod yn anodd fy mhlesio ynghylch hyn—fel adroddiad y Farwnes Randerson. Ond fy nealltwriaeth i yw mai adroddiad PricewaterhouseCoopers ydi o, ond yna mae gan Jenny Randerson banel ymgynghorol. Felly, hoffwn ddeall a yw Jenny Randerson wedi cymeradwyo popeth y mae adroddiad PricewaterhouseCoopers yn ei ddweud, ac a oes gennych ei chefnogaeth lawn yn hyn, gan mai fy nealltwriaeth i oedd mai hwn oedd adroddiad Randerson, ac rwy’n credu bod angen i ni glirio’r dryswch hwnnw.

Rwyf hefyd yn awyddus i ddeall, oherwydd eich bod yn awr wedi dweud mai mater i’r grŵp llywio fydd penderfynu, p’un a fydd yr ymgynghoriad cyhoeddus ar y dewis a ffefrir ganddynt neu a fydd ar y gwahanol ddewisiadau y maent yn eu trafod. Oherwydd, wrth gwrs, dyna’r adeg pryd y bydd y sefydliadau, pryd y bydd y bobl sydd wedi ysgrifennu at fy mhwyllgor, yn gallu ymgysylltu â'r broses. Felly, credaf fod hynny’n rhan o'u hofn—eu bod yn mynd i gael cymryd rhan ar ôl hyn, yn hytrach na chael cymryd rhan cyn rhai o'r cyhoeddiadau a wnaethoch.

Hoffwn hefyd gytuno â'r hyn a ddywedodd Suzy Davies mewn cysylltiad â'r drafodaeth yr ydym wedi ei chael o'r blaen ynghylch y comisiwn brenhinol a Cadw. Nid fy fersiwn i o hanes yw dweud y bu cefnogaeth eang, amserol ac angenrheidiol i hynny. Yn wir, pan siaradais â'ch rhagflaenydd, John Griffiths, fe wnaeth roi mater yr uno i’r neilltu ar ôl i lawer ohonom—a'r sector—ymgyrchu yn erbyn hynny. Felly ai dyma eich ffordd o ddod yn ôl ato, ond gydag awch gwahanol?

Soniasoch hefyd am Cadw a marchnata. Hoffwn i ddeall beth oedd y gyllideb. A wnaethoch chi roi hyn allan i asiantaeth? Rwy'n credu mai Equinox oedd ei henw. Faint wnaethoch chi dalu i’r asiantaeth honno i wneud y gwaith marchnata hwnnw? Oherwydd efallai fod ganddynt fanteision ychwanegol o bosibl nad oedd gan yr amgueddfa genedlaethol. Oni fyddech yn cytuno â mi bod y niferoedd yn llai yn yr amgueddfa genedlaethol yn sgil ailddatblygu Sain Ffagan, ac y gallai’r niferoedd hynny godi pan fydd y gwaith ailddatblygu wedi’i gwblhau?

Fy nghwestiwn olaf yw hwn: cafwyd cryn dipyn o ddadlau yn ddiweddar yn y pwyllgor amgylchedd ynghylch y materion sy'n ymwneud â Chyfoeth Naturiol Cymru. Byddwn yn eich annog i edrych ar yr hyn sy'n digwydd yno ac i roi sicrwydd i chi eich hun y bydd unrhyw benderfyniad yn y dyfodol a wnewch am sut y mae sefydliadau cenedlaethol yn cael eu huno o bosibl neu eu hannog i weithio gyda'i gilydd yn y dyfodol yn gallu gwneud hynny mewn ffordd y maent yn teimlo'n gyfforddus gyda hi, fel nad oes yr un problemau sydd yn y trefniadau staffio yn Cyfoeth Naturiol Cymru ar hyn o bryd. Dyna'r peth olaf sydd ei angen arnom—mae angen i ni gael gweithlu hapus a chynhyrchiol, ar wahân i unrhyw beth arall, i wneud yn siŵr eu bod wedyn yn gallu darparu yn effeithiol i bobl Cymru. Diolch yn fawr.