Part of 2. 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Llesiant a Chwaraeon – Senedd Cymru am 3:00 pm ar 9 Tachwedd 2016.
Diolch am y pwynt. Rwy’n credu mai rhan o’r her o ddeall beth sy’n digwydd mewn gofal sylfaenol yw deall beth rydym yn ei olygu wrth wariant gofal sylfaenol hefyd. Rwyf wedi gweld amryw o ffigurau. Mae’n amlwg fod yna ymgyrchu, lobïo, ac yn ddigon teg, craffu ar faint o arian rydym yn ei wario a chyfran yr arian rydym yn ei wario. Er enghraifft, mewn gofal sylfaenol rydym yn gwario 13.7 y cant o’n cyllideb, o’i gymharu â’r Alban sy’n gwario 11.8 y cant. Daw’r ffigurau hynny o ffigurau cymharol y mae Coleg Brenhinol yr Ymarferwyr Cyffredinol yn yr Alban yn derbyn eu bod yn cynrychioli gofal sylfaenol yn briodol. Felly, mae’n fwy na gwariant ar wasanaethau meddygol cyffredinol yn unig.
Fodd bynnag, yn hytrach na mynd ar goll yn sôn am ganran benodol o’r gyllideb iechyd neu swm penodol o arian, rwy’n meddwl bod angen i ni ganolbwyntio ar yr hyn yw ein gweledigaeth a’n disgwyliad ar gyfer dyfodol gwasanaethau gofal iechyd. Sut y byddant yn cael eu darparu? Os oes mwy o ofal yn mynd i gael ei ddarparu yn y gymuned ac yn nes at adref, mae angen i ni symud ein hadnoddau. Adnoddau ariannol yw’r rheini yn rhannol, ond mewn gwirionedd, mae llawer yn ymwneud â’r staff sydd gennym a’r ffordd rydym yn defnyddio ac yn ailfodelu ein hystad gofal sylfaenol i allu darparu’r gwasanaeth hwnnw. Mae gennyf ddiddordeb mewn darparu’r gwasanaeth iawn, yn y lle iawn, ar yr adeg iawn a chael adnoddau sy’n ein galluogi i wneud hynny. Bydd hynny’n arwain at newid yn yr adnoddau. Dyna ble y mae fy mlaenoriaeth i, yn hytrach na chael pwynt penodol pan fyddaf yn dweud ‘rwyf eisiau swm x i fynd tuag at ofal sylfaenol neu ofal eilaidd,’ gan nad wyf o reidrwydd yn meddwl mai dyna’r ffordd iawn o weithredu a rheoli’r gwasanaeth.