Diolch, Lywydd. Rwy’n falch o siarad yn y ddadl hynod o bwysig hon heddiw, ac wrth gwrs, rwy’n ei chroesawu ac rwy’n croesawu adroddiad ‘Sefyllfa Byd Natur Cymru 2016’. Yn gyntaf oll, rwyf am ddechrau drwy ddiolch i’r holl sefydliadau cysylltiedig am eu gwaith caled yn cynhyrchu’r hyn sy’n bapur manwl a llawn gwybodaeth, ac yn bwysicaf oll, cydnabod y miloedd o wirfoddolwyr ymroddedig ac angerddol sydd, drwy eu cariad at natur, yn rhoi eu hamser. Heb eu cymorth, ni fyddem mor wybodus am sefyllfa byd natur yng Nghymru a byddai hynny’n ei gwneud yn hynod o anodd gwybod ble y mae fwyaf o angen ymyrryd.

Mae’r adroddiad yn rhoi cipolwg llwm ar golli bioamrywiaeth yma yng Nghymru ac yn wir, mae’n ddarlun cymysg o golledion difrifol, megis y durtur, crec yr eithin a’r gylfinir, er nad yw’r newyddion yn ddrwg i gyd. Roedd yn galonogol darllen am enillion i nifer o rywogaethau a straeon llwyddiant, sy’n amlwg yn dangos yr hyn y gellir ei gyflawni pan fydd rhanddeiliaid yn gweithio gyda’i gilydd. Fel Aelodau etholedig, rwy’n credu ein bod yn warcheidwaid yr amgylchedd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol, ac mae hynny wedi cael ei ddweud yma heddiw. Wedi’r cyfan, nid yw ond wedi cymryd 50 mlynedd i weld gostyngiad o 56 y cant yn y rhywogaethau a astudiwyd. Oherwydd hynny, mae angen i ni weithredu ar frys, fel arall ni fyddwn yn atal y dirywiad hwn. Nid wyf yn credu bod unrhyw un ohonom yma am barhau i drosglwyddo’r dirywiad hwnnw yn y gwaith a etifeddir gennym.

Os edrychwn ar adroddiad sefyllfa byd natur y DU, mae’n gwneud ychydig o sylwadau. Un o’r sylwadau hynny yw mai dwysáu amaethyddiaeth sydd wedi effeithio fwyaf ar fywyd gwyllt, ac mae hynny wedi bod yn hynod o negyddol. Diolch byth, mae yna lawer o dirfeddianwyr a ffermwyr sy’n pryderu am effeithiau amaethyddiaeth ar natur ac sydd am greu newid cadarnhaol drwy ffermio sy’n parchu bywyd gwyllt. Rwy’n credu bod hynny’n hanfodol bwysig i adfer ac adennill cynefinoedd a bywyd gwyllt, o gofio bod 84 y cant o’r tir yma yng Nghymru yn cael ei ddefnyddio ar gyfer amaethyddiaeth yn wir. Wrth gwrs, i lawer o ffermwyr a thirfeddianwyr, ni fyddai’n bosibl rheoli tir yn gynaliadwy, sy’n effeithio’n gadarnhaol ar natur, heb y cymorth ariannol sy’n cael ei dderbyn drwy gynlluniau grantiau gan Lywodraeth Cymru a’r UE fel Glastir. Felly, rwy’n bryderus iawn ynglŷn â chyllid yn y dyfodol i’r cynlluniau hanfodol bwysig hyn pan fydd Cymru yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, ac yn wir, am y posibilrwydd o golli llawer o ddarnau sylweddol o ddeddfwriaeth yr UE sy’n diogelu bywyd gwyllt, megis y gyfarwyddeb cynefinoedd, y gyfarwyddeb adar a rheolaethau ar blaladdwyr, a fyddai’n effeithio negyddol ar ein hymdrechion i atal y dirywiad.

Rwy’n ymwybodol, wrth gwrs, fod Llywodraeth y DU wedi dweud y byddant yn anrhydeddu contractau datblygu gwledig a lofnodwyd cyn i Gymru adael yr Undeb Ewropeaidd, a bydd y taliadau uniongyrchol i ffermwyr yn cael eu cadw tan 2020. Ond yr hyn sy’n rhaid i ni edrych arno yw beth sy’n digwydd ar ôl hynny. Felly, hoffwn wybod a gyflwynwyd unrhyw sylwadau gan Ysgrifennydd y Cabinet i Lywodraeth San Steffan ynghylch y cyllid hirdymor i gynlluniau amaeth-amgylcheddol ar gyfer Cymru yn y cyfnod ar ôl gadael yr UE, ac a fyddwn, o fewn y cynlluniau amaeth-amgylcheddol hynny, yn cael yr arian, wrth gwrs, a addawyd i ni mor frwd ar gyfer ffermwyr a fyddai’n cael ei rannu hefyd i edrych ar ôl yr amgylchedd rydym yn sôn amdano heddiw.