Part of the debate – Senedd Cymru am 3:11 pm ar 15 Tachwedd 2016.
Amlinellais ym mis Gorffennaf syniadau cynnar Llywodraeth Cymru ar ddatblygu rhaglen gyflogadwyedd sengl ar gyfer pob oed, gan ddwyn ynghyd y gweithgareddau o'n rhaglenni cyflogadwyedd presennol i ddiwallu’n well anghenion y rhai sydd angen cymorth i fynd i mewn, aros a symud ymlaen yn y gweithle. Fel y dywedais bryd hynny, bydd y rhaglen hon yn ein galluogi i ymateb yn well i heriau'r farchnad lafur yr ydym yn awr yn eu hwynebu: yr her barhaus o gynnal cyfradd ddiweithdra isel, yn enwedig o ystyried yr angen i fynd i'r afael â lefelau anghymesur o ddiweithdra mewn rhai grwpiau ac ardaloedd daearyddol, gan gydnabod yr achos clir dros ganolbwyntio mwy ar leihau anweithgarwch economaidd.
Fodd bynnag, gwyddom nad yw'n ddigon i ganolbwyntio yn unig ar gael pobl i mewn i waith. Mae angen sicrhau bod unigolion yn cael gwaith gweddus a chynaliadwy a'u bod yn symud ymlaen i, ac o fewn, swyddi diogel. Er bod mynd i mewn i gyflogaeth yn ffactor allweddol o ran lleihau tlodi, mae hefyd yn bwysig cydnabod y mater cynyddol o dlodi mewn gwaith yng Nghymru. Erbyn hyn mae mwy o aelwydydd sy'n byw mewn tlodi lle mae rhywun yn gweithio, nag sydd ddim.
Bydd ein cynllun cyflogadwyedd, felly, yn nodi sut y gellir targedu ein cymorth yn fwyaf effeithiol i symud mwy o unigolion ymlaen o anweithgarwch economaidd i waith, gan gadw pwyslais ar ddilyniant mewn a thrwy gyflogaeth gynaliadwy. Bydd y cynllun yn cydnabod bod cael pobl i mewn i gyflogaeth gynaliadwy ac ystyrlon yn golygu mwy na chynyddu sgiliau. Mae angen ymagwedd gyfannol sy'n ceisio nodi a mynd i'r afael ag anghenion a rhwystrau y mae pob unigolyn yn eu hwynebu wrth ennill, cadw a symud ymlaen o fewn cyflogaeth.
Rydym yn credu mewn dull cyflogadwyedd integredig, sy’n cysylltu mentrau sgiliau â gwasanaethau cyflogaeth ac â gwasanaethau cyhoeddus eraill sy’n mynd i'r afael â rhwystrau sy'n gysylltiedig â chyflogadwyedd, yn benodol integreiddio gwaith a gwasanaethau iechyd i gefnogi pobl â chyflyrau iechyd ar y cyfle cyntaf posibl i gael mynediad i neu i aros mewn gwaith. Rydym hefyd yn cydnabod pwysigrwydd gweithio gyda chyflogwyr i integreiddio cymorth busnes a sbardunau caffael Llywodraeth Cymru yn llwyr o fewn ein dull cyflogadwyedd ehangach er mwyn sicrhau ein bod yn gwneud y gorau o'r potensial i dargedu recriwtio i swyddi newydd a grëwyd o grwpiau gweithgarwch isel.
Er mwyn blaenoriaethu a thargedu ein hymyraethau cyflogadwyedd a sgiliau yn fwy effeithiol, byddwn yn datblygu dull systematig o nodi angen ac o atgyfeirio at gymorth cyflogadwyedd drwy wasanaeth cyngor ar gyflogaeth newydd. Bydd y gwasanaeth cyngor ar gyflogaeth yn cryfhau ac yn uno'r gwasanaethau asesu, broceriaeth, atgyfeirio a chyngor, a bydd yn gweithredu yn gyfan gwbl annibynnol ar y ddarpariaeth cymorth cyflogadwyedd er mwyn sicrhau pwyslais clir, diduedd ac absoliwt ar anghenion yr unigolyn. Bydd cyngor a broceriaeth barhaus yn cael eu darparu drwy'r gwasanaeth cyngor cyflogaeth i sicrhau bod unigolion yn cael eu cefnogi yn effeithiol ar eu taith i mewn i ac o fewn cyflogaeth.
Bydd y cynllun cyflogadwyedd yn nodi fframwaith ar gyfer gweithredu gan ddefnyddio tystiolaeth o'r hyn sy'n gweithio. Byddwn yn gweithio ar draws y Llywodraeth a chyda phartneriaid dros yr wythnosau nesaf i ddatblygu'r fframwaith hwn, gan adeiladu ar y themâu allweddol o'n hymgysylltu hyd yn hyn sydd wedi gosod y sail ar gyfer ein dull cyffredinol. Bydd y dull hwn yn un pob oed a hollgynhwysol. Byddwn yn symud i ffwrdd o ymagwedd a yrrir gan garfan, sy’n targedu grwpiau penodol o bobl ddi-waith neu bobl sy'n anweithgar yn economaidd gydag ymyriadau penodol, ac yn hytrach yn canolbwyntio cefnogaeth o gwmpas anghenion yr unigolyn. Mae tystiolaeth yn dweud wrthym fod cymorth pwrpasol a dwys sydd wedi'i deilwra i anghenion unigolion er mwyn cynyddu cyflogadwyedd a mynd i’r afael â rhwystrau yn hanfodol. Byddwn hefyd yn cael gwared ar y ffiniau rhwng darpariaeth mewn gwaith ac allan o waith i greu continwwm o gymorth i unigolion ar ôl iddynt gael mynediad i'r gweithle, yn enwedig ar gyfer y rhai sydd mewn perygl o roi'r gorau i gyflogaeth.
Bydd ein dull wedi ei integreiddio a'i gymell. Byddwn yn atgyfnerthu nifer y rhaglenni a gynigir drwy ddod ag ymyriadau at ei gilydd drwy ein dull pob oed a hollgynhwysol a, chan weithio drwy ein cymorth busnes a’n sbardunau caffael, byddwn yn cymell creu cyfleoedd swyddi wedi’u targedu yn fwy ar gyfer unigolion dan anfantais ac yn gosod premiymau ar gymorth mewn ardaloedd dan anfantais arbennig. Bydd ein dull hefyd wedi ei foderneiddio ac yn effeithlon. Byddwn yn cyrraedd mwy o unigolion drwy gyflwyno ac ehangu gwasanaethau cyflogadwyedd digidol a byddwn yn rhyddhau adnoddau trwy fodelau darparu mwy effeithlon ac arloesol, fel y dull a gomisiynir yn genedlaethol, a reolir yn rhanbarthol ac a ddarperir yn lleol y byddwn yn ei fabwysiadu ar gyfer y rhaglen gyflogadwyedd newydd ar gyfer pob oed.
Bydd y dull hwn yn gofyn am ymdrech a phwyslais cydgysylltiedig, nid yn unig ar draws Llywodraeth Cymru, ond hefyd gydag adrannau Llywodraeth y DU, yn enwedig yr Adran Gwaith a Phensiynau, gydag awdurdodau lleol, y trydydd sector, y sector preifat, a chyda grwpiau rhanddeiliaid a phartneriaid cyflawni. Bydd angen i'r ymdrech hon groesawu hyblygrwydd ac arloesedd gan gadw pwyslais diwyro ar wella a chanlyniadau. Bydd ein gwaith gyda'r Adran Gwaith a Phensiynau, yn bartner allweddol yng Nghymru, yn parhau er mwyn gwneud pob ymdrech i ymgorffori eu rhaglenni o fewn agenda gyflogadwyedd ehangach Cymru. Mae egwyddorion ein cynllun cyflogadwyedd yn sail i'r rhaglen gyflogadwyedd newydd ar gyfer pob oed a’n gwaith o gyd-gynllunio rhaglen gwaith ac iechyd yr Adran Gwaith a Phensiynau yng Nghymru. Mae hyn yn gyfle i alinio ehangder y cymorth cyflogaeth sydd ar gael i unigolion ar draws Cymru yn fwy effeithiol.
Wrth ddatblygu'r cynllun, mae'n hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn gweithio'n agos gyda’r holl chwaraewyr allweddol i sicrhau bod cyfleoedd ar gael i bawb. Bydd ein dull newydd o gefnogi cyflogadwyedd yn hyblyg, wedi’i gomisiynu yn genedlaethol, wedi’i reoli yn rhanbarthol, wedi’i gyflwyno yn lleol ac, yn bwysicaf oll, yn canolbwyntio ar yr unigolyn. Rydym yn credu y bydd y dull hwn o fudd i unigolion ar draws Cymru wrth ennill, cadw a symud ymlaen o fewn gwaith, a bydd yn cyflwyno'r dyfodol llewyrchus a diogel ar gyfer Cymru sydd ei angen arnom i symud Cymru ymlaen. Diolch.