6. 6. Datganiad: Parodrwydd ar gyfer y Gaeaf

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 15 Tachwedd 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:41, 15 Tachwedd 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch am y pwyntiau—nifer o bwyntiau tebyg i rai Angela Burns, a rhai newydd hefyd. O ran yr her yn ymwneud â’r gweithlu, fel y dywedais, rydym ni’n cydnabod hynny. Ym mhob datganiad rwyf yn ei wneud yn y Siambr hon, pob cyfres o gwestiynau, rwy’n disgwyl cael fy holi am yr heriau yn ymwneud â’r gweithlu. Mae'r rhain yn heriau nad ydynt yn unigryw i Gymru, ond mae gennym gyfrifoldeb i geisio eu datrys. Rwy’n cydnabod yr her o ran y nyrsys ardal, er bod mathau eraill o nyrsys cymunedol wedi cynyddu o ran nifer, a'r her bob amser yw: sut yr ydym ni’n darparu'r gwasanaeth cywir fel ei fod ar gael i ddinasyddion, er mwyn iddyn nhw gael gofal, cyngor a chefnogaeth o ansawdd da? A dweud y gwir, mae nyrsys yn bwysig iawn wrth gadw pobl draw o'r ysbyty yn ogystal â gofalu amdanyn nhw ble maen nhw. Rydym ni’n gwneud defnydd gwell o lawer o sgiliau'r proffesiwn nyrsio i frysbennu ac i gefnogi pobl a'u cadw yn eu cartrefi eu hunain am gyfnod hirach, a chael mwy o annibyniaeth.

A dweud y gwir, mae staff nyrsio yn hanfodol, wrth gwrs, i sicrhau bod gwelyau ychwanegol yn gweithio’n effeithiol mewn lleoliad acíwt. Ceir bob amser her o ran sut yr ydych chi’n mynd ati i fod yn hyblyg a beth ydych chi’n bod yn hyblyg yn ei gylch. Mae rhai o'r aelodau staff o fewn y system yn barod i weithio oriau hirach, ond am gyfnod o amser. Ni allwch chi ddisgwyl i’r lefel honno o weithgarwch barhau trwy'r flwyddyn gyfan yn ychwanegol at y posibilrwydd o gael trefniadau contract ac asiantaeth priodol hefyd. Nawr, mae’r her bob amser yn ymwneud â deall y galw ariannol a ddaw yn sgil hynny hefyd, ond ceir angen—os byddwch chi angen gwelyau ychwanegol a’r gallu i ymdopi ag ymchwydd ychwanegol o ran staff, bydd yn rhaid i hynny fod yn rhan o'r broses gynllunio. Dyna pam yr ydym ni’n disgwyl i bob bwrdd iechyd, â’u hawdurdod lleol a’u partneriaid gwasanaeth, ddeall yr hyn y maen nhw’n ei wneud yn rhan o’r cynllun cyfan.

Mae'n rhaid i mi gadarnhau, ynglŷn â gweithwyr cymdeithasol, ein bod ni’n gweld mwy o weithwyr cymdeithasol yn cael eu lleoli mewn ysbytai fel rhan o'r tîm. Nid yw'n ymwneud yn syml â threfnu ac ymdrin â phobl mewn gwahanol rannau o'r system. Gwyddom y ceir her â’r gweithlu cymdeithasol o ran niferoedd, ond mewn gwirionedd ceir cydnabyddiaeth ei fod yn lle gwell i gael mwy o weithwyr cymdeithasol yno fel rhan o'r tîm hwnnw er mwyn helpu i gefnogi pobl i ddychwelyd i'r gymuned. O ran cael eich derbyn i unrhyw gyfleuster, y clinigwr neu'r tîm o glinigwyr fydd yn gorfod gwneud y dewis hwnnw. Ni chaiff y penderfyniad ei lywio gan safbwyntiau ynglŷn â chyllid; caiff ei lywio gan y lle yr ystyrir ei fod yn glinigol briodol i rywun dderbyn gofal a chymryd rhan mewn gofal.

Yn olaf, rwy’n dymuno ymdrin efallai â'r prif bwynt newydd yr ydych chi’n ei wneud, ynglŷn â derbyniadau dewisol a gweithgarwch dewisol. Gwyddom, yn y gaeaf, y ceir cryn dipyn o weithgarwch dewisol. Nid yw'n wir dweud na cheir unrhyw weithgarwch dewisol yn y gaeaf. Ceir cyfaddawdu o ran gofal heb ei drefnu pan geir cynnydd yn nifer y gwelyau sy’n cael eu llenwi o ganlyniad i ofal heb ei drefnu, ond mae gweithgarwch dewisol yn digwydd o hyd. Yn wir, y gaeaf diwethaf, o gymharu ystadegau rhwng mis Ionawr a mis Mawrth 2016 ag ystadegau rhwng mis Ionawr a mis Mawrth 2015, gwelsom fwy na 4,000 o weithdrefnau dewisol ychwanegol yn digwydd o fewn y GIG yng Nghymru, felly mae gwir angen parhau i weld mwy o weithgarwch yn digwydd er mwyn sicrhau nad yw pobl yn aros am gyfnodau annerbyniol o amser.

Nid wyf am grwydro at bwynt hollol wahanol, ond rwy’n cydnabod yr her a’r pwysau sydd ar weithgarwch dewisol yn y gaeaf, a bydd rhywfaint o'r adnoddau gwerth £15 miliwn yr ydym wedi’u dyrannu yn cael eu targedu at gefnogi gweithgarwch dewisol yn ystod y gaeaf.