Part of the debate – Senedd Cymru am 4:38 pm ar 15 Tachwedd 2016.
Ysgrifennydd y Cabinet, rwy’n cytuno â chi; rydym ni i gyd eisiau ymdrechu i sicrhau gofal diogel a thosturiol i'n holl etholwyr a phobl yng Nghymru, ac felly rwy’n croesawu'r datganiad yr ydych chi wedi’i roi heddiw, yn enwedig o ran yr ymdrechion i sicrhau ein bod ni’n gallu cyflawni hynny yn ystod misoedd prysuraf y gaeaf. A gaf i hefyd ymuno â chi i ganmol proffesiynoldeb ac ymroddiad ein haelodau staff? Rwy’n datgan buddiant gan fod fy ngwraig yn un o’r aelodau hynny o staff y rheng flaen. Ond, mae'n bwysig eu bod mewn gwirionedd yn cael eu cydnabod am eu gwaith caled, ac rwy’n cytuno ag Angela Burns ar ambell bwynt. Rwy’n pryderu am lefelau’r gweithlu, yn enwedig, weithiau, pan welwn gynnydd yn lefelau o salwch o ganlyniad i'r pwysau y mae hynny’n ei roi ar weddill aelodau’r staff, a hoffwn i chi, efallai, ystyried sut yr eir i'r afael â hynny, yn enwedig hefyd mewn cysylltiad â nyrsys ardal, gan fod nyrsys ardal—fel y gwnaethoch chi nodi, ceir mwy ohonyn nhw yn y gymuned, ond ceir prinder o nyrsys ardal ar draws y meysydd ac, o ganlyniad, rwyf wedi gweld yn uniongyrchol bod anawsterau o bryd i’w gilydd o ran cael nyrsys ardal i ddod allan a chefnogi unigolion, oherwydd y pwysau sydd arnynt.
Ynglŷn â’ch datganiad, ambell bwynt: roeddech chi’n sôn am y gwelyau ychwanegol. Rwyf am ofyn yr un cwestiwn ynglŷn â’r lefelau staffio a'r lefelau adnoddau ar gyfer y gwelyau ychwanegol hynny, oherwydd yr hyn nad wyf yn dymuno—. Yr hyn a ddywedir wrthyf yn aml gan fyrddau iechyd, yw ‘Mwy o welyau ac fe wnawn ni eu llenwi’n gyflym'. Nid wyf eisiau gweld mwy o welyau’n cael eu llenwi ac wedyn yn cael eu gadael, oherwydd o bryd i’w gilydd nid yw oedi wrth drosglwyddo gofal yn fy ardal i gystal, efallai, ag ydyw ar draws Cymru. Mae'n bwysig bod gennym ni ddigon o aelodau staff er mwyn sicrhau bod y rhai hynny’n cael eu defnyddio'n effeithiol.
Rydych chi’n sôn am ddefnydd gwell o weithwyr cymdeithasol, nid mwy o weithwyr cymdeithasol. A ydym ni am ystyried mwy o weithwyr cymdeithasol mewn ysbytai fel y gallwn ni sicrhau’r pecynnau gofal hynny yn hytrach na gwell defnydd o weithwyr cymdeithasol? Gwnaethoch chi sôn am wasanaethau cam-i-fyny, a cham-i-lawr ychwanegol yn eich datganiad, ac y caiff y gwelyau eu defnyddio fel cam-i-fyny ar gyfer pobl yn y gymuned er mwyn osgoi derbyniadau i'r ysbyty, ond pwy mewn gwirionedd sy'n mynd i’w derbyn i’r unedau hynny? Pwy sy'n mynd i wneud y penderfyniad ynghylch a ydyn nhw am gael eu cyfeirio at yr unedau hynny? Ai meddyg teulu fydd hynny? Ai nyrs fydd hynny? Ai’r unigolyn fydd hynny? Pwy mewn gwirionedd sydd am benderfynu a ydyn nhw am gael eu derbyn i’r unedau penodol hynny a’r gwelyau penodol hynny?
Rwyf hefyd eisiau gofyn cwestiynau efallai ynglŷn â llawdriniaethau dewisol sydd yn aml yn cael eu gohirio neu’u canslo. Y llynedd yn fy ardal bwrdd iechyd fy hun, gwnaethon nhw ganslo nifer o achosion o lawdriniaethau dewisol. Am ychydig o fisoedd, o ganlyniad, achoswyd oedi pellach a mwy o boen a gofid i gleifion wrth iddyn nhw aros am y llawdriniaeth nesaf. Pa fath o awgrym sydd wedi’i roi gan y byrddau iechyd hynny eu bod yn ystyried y materion hynny ac na fydd cleifion yn profi’r oedi maith hynny? Maen nhw’n aml yn gorfod disgwyl hyd at 36 wythnos, ac weithiau y tu hwnt i'r targed o 36 wythnos, ond nid wyf yn dymuno gweld y cleifion hyn yn gorfod aros yn hirach na hynny dim ond oherwydd nad ydynt wedi ystyried sut y byddant yn mynd i'r afael â llawdriniaeth ddewisol yn ystod cyfnod y gaeaf.