Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet, am eich datganiad i nodi 10 mlynedd o Cymru o Blaid Affrica a'r profiadau diddorol iawn a gawsoch yn Uganda. Rwy'n credu ei bod wedi bod yn ddiddorol iawn gwrando arno. Rwy’n datgan buddiant fel un o ymddiriedolwyr Life for African Mothers, sy'n gwneud popeth o fewn ei allu i wneud bywyd yn fwy diogel i fenywod sy'n rhoi genedigaeth yn Affrica Is-Sahara drwy helpu gyda meddyginiaeth a hyfforddiant, ac mae'r elusen hefyd yn 10 mlwydd oed. Nodais yr hyn a ddywedodd Ysgrifennydd y Cabinet am y golygfeydd y bu'n dyst iddynt yn yr ysbytai yn Uganda, ac rwyf wedi bod yn Affrica ar sawl achlysur a hefyd wedi gweld golygfeydd tebyg, ac mae'n siŵr bod yn rhaid ichi ddweud bod gweld sefyllfaoedd o'r fath yn rhywbeth sy’n newid eich bywyd mewn gwirionedd.

Angela Gorman yw sefydlydd yr elusen Life for African Mothers, a chafodd lawer iawn o gymorth gan y rhaglen Cymru o Blaid Affrica, am ei bod wedi cefnogi ei secondiad o'r uned gofal dwys newyddenedigol yn Ysbyty Athrofaol Cymru yn y Mynydd Bychan, ac wedi rhoi arian grant i’w gweithgareddau i hyfforddi bydwragedd a darparu meddyginiaethau. A diolch i'r grant cychwynnol gan Gymru o Blaid Affrica, llwyddodd yr elusen i ffynnu ac erbyn hyn nid yw'n dibynnu ar unrhyw grantiau gan y rhaglen Cymru o Blaid Affrica. Onid yw ef yn meddwl bod hyn yn ddilyniant delfrydol: dechrau â grantiau bach i helpu mudiadau i dyfu, ac yna maent yn dod o hyd i ffynonellau cyllid eraill ac yn datblygu?

Yn ogystal â chymorth gan raglen Cymru o Blaid Affrica, mae Angela yn sôn yn benodol am bolisi absenoldeb arbennig y GIG yng Nghymru fel bod yn gwbl hanfodol i ddefnyddio gweithwyr proffesiynol Cymru i gefnogi systemau hyfforddiant ac iechyd yn Affrica. Ac roeddwn yn meddwl tybed a allai Ysgrifennydd y Cabinet ddweud wrthym a yw'r rhaglen absenoldeb honno’n cael ei defnyddio’n gyson ledled Cymru ac a yw'n teimlo bod hyn yn bendant yn rhywbeth yr hoffem ei annog.

Yn olaf, rwy’n meddwl bod marwolaeth drasig menywod ar ôl rhoi genedigaeth yn ôl pob tebyg yn un o'r trasiedïau mwyaf ofnadwy y gellir bod yn dyst iddynt, a hoffwn wir fynegi fy nghefnogaeth a’m diolch i'r holl fudiadau hynny, gan gynnwys Life for African Mothers, sydd wedi gwneud eu gorau glas i geisio gwella'r sefyllfa yn Affrica Is-Sahara.