Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 22 Tachwedd 2016.
Fe wnaf i barhau. Tybed a gaf i ofyn i Ysgrifennydd y Cabinet, o ystyried bod—y £1,000 a ddywedwyd yn flaenorol a fyddai’n cael ei roi i bob teulu sy'n ennill hyd yn oed mwy na £59,200 yn awr, neu £80,000 neu £81,000 fel ag yr oedd o'r blaen, a yw hwnnw’n dal i fod wedi’i gynnwys yn y system arfaethedig? Ni chafodd ei grybwyll yn ei datganiad yma. Ac yn ail, a gaf i ofyn iddi egluro’r hyn y soniodd hi amdano o ran dileu £1,500 o’r benthyciad—ydy hynny, unwaith eto, yn rhywbeth sy'n berthnasol i bawb, ni waeth pa mor uchel i fyny’r sbectrwm enillion y bydd teuluoedd?
A gaf i hefyd godi’r mater o dalu myfyrwyr, neu roi grant cynhaliaeth iddynt sy'n cyfateb i'r cyflog byw cenedlaethol? Wrth gwrs, nid yw’r cyflog byw cenedlaethol yn berthnasol ac eithrio i bobl sydd dros 25 oed, ac ar gyfer pobl 18 i 20 mlwydd oed, sef y garfan fwyaf o fyfyrwyr, yr isafswm cyflog yw £5.55. Pam felly y mae hi'n credu bod myfyrwyr cymaint yn fwy gwerthfawr a haeddiannol y dylent gael £7.20, rwy’n credu, tra dylai pobl 18 i 20 mlwydd oed, yn gyffredinol, gael £5.55, ac y dylai pobl yn y flwyddyn gyntaf o brentisiaeth gael dim ond £3.40? Ai parch cydradd yw hynny mewn gwirionedd?
Yn olaf, mae'n sôn am system sefydlog a chynaliadwy, ac, wrth gwrs, mae hynny'n uchelgais teilwng, ac yna mae'n dweud ‘yn amodol ar gymeradwyaeth lawn y Trysorlys’. Ond fe fydd hi mor ymwybodol â minnau bod rhai materion yno, ac, yn benodol, beth yw’r cyfrifo a chyllidebu adnoddau a fydd yn cael ei gytuno? Faint o'r benthyciadau, sydd erbyn hyn yn llawer uwch, y bydd y Trysorlys yn penderfynu ei bod yn debygol na chânt eu talu’n ôl, ac a fydd felly’n cael eu dileu o safbwynt y trethdalwr, ac felly, wrth i addysg gael ei datganoli, Llywodraeth Cymru ddylai fod yn gyfrifol am ei dalu? Ar hyn o bryd, mae gennym RAB sylweddol is na Lloegr, gan fod ein benthyciadau yn is, ond awgrymodd yr Athro Diamond ei fod efallai’n rhy isel ac efallai y bydd angen ei godi. Tybed pan fydd y Trysorlys yn edrych ar y ffigurau hyn, ac rwy’n amau y bydd hynny gyda llygad llawer mwy amheugar na’r Athro Diamond ac eraill o'r sector a allai fod wedi edrych arno yn ystod eu hadolygiad, a fydd yn cwestiynu faint fydd yn cael ei ddileu, ac a fydd y RAB y mae hi’n ei ragdybio yn ddigon uchel mewn gwirionedd. Efallai y byddant yn gofyn, os oes gennych chi ardal lle mae cyflogau yn gymharol isel, ac rydych chi’n cynnig grantiau cynhaliaeth sy'n gyflog byw cenedlaethol nad ydynt ar gael mewn mannau eraill i bobl dan 25 oed, a lle efallai nad yw pobl, o ystyried y cyflogau yn yr ardaloedd lleol, yn disgwyl gallu talu llawer neu ddim o’r ddyled yn ôl pan fyddant yn hŷn, a fydd nifer y rhai sy’n manteisio mewn gwirionedd yn sylweddol uwch oherwydd y bydd pobl o’r farn bod cael cyfle i gael grant cynhaliaeth yn arbennig o ddeniadol, ac a fyddai hynny'n arwain, o bosibl, i'r Trysorlys ffurfio’r farn o leiaf y bydd angen i’r swm a ddiddymir, ac felly'r RAB, fod yn sylweddol uwch nag y mae hi’n ei ganiatáu? Ac a yw hi'n cydnabod y perygl, o leiaf, os yw hi’n sefydlu’r system hon, y gallai’r cyfan fod dipyn yn fwy drud nag y mae hi’n tybio?