Diolch i chi am yr eglurhad hwnnw. Y mater mawr arall a gododd yn y drafodaeth honno, rwy’n meddwl, oedd cwestiwn ailbrisio a’r cyfnod rhwng ailbrisiadau. Gall bylchau, yn amlwg—bylchau hir—olygu amodau annheg i rai busnesau, lle nad yw’r prisiad yn olrhain y perfformiad economaidd cyffredinol, ac rwy’n credu ei bod yn glir o’r ailbrisiadau diweddaraf yng Nghymru fod effeithiau’r argyfwng ariannol yn dal i gael eu teimlo’n bendant iawn yma. Er bod gwerthoedd cyffredinol yn Lloegr wedi codi, yn bennaf o ganlyniad i’r perfformiad economaidd cryf yn ne-ddwyrain Lloegr, yng Nghymru, wrth gwrs, bydd y rhan fwyaf o fusnesau’n wynebu biliau is o ganlyniad. Y naill ffordd neu’r llall, bydd ailbrisiadau amlach yn helpu i ddatrys hynny, a hoffwn ofyn i Lywodraeth Cymru edrych ar hynny fel rhan o’r adolygiad.

Mae’r cynnig yn galw arnom i geisio dod yn genedl flaenllaw mewn perthynas ag ardrethi busnes, ac yn wir, gofynnodd Russell George yn benodol i ni edrych am ysbrydoliaeth gan Lywodraeth y DU ar rai o’r pethau hyn. Ar ryddhad trosiannol, lle roedd Janet Finch-Saunders yn awyddus iawn i ni ddilyn arweiniad Lloegr, rwy’n cymeradwyo Llywodraeth Cymru am beidio â dilyn esiampl y Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan, sydd wedi gwneud i dalwyr ardrethi eu hunain, a welodd leihad yn eu gwerth ardrethol, i ysgwyddo’r baich o ariannu’r rhai y mae eu gwerth ardrethol hwy wedi codi. Felly, mae Llywodraeth Cymru wedi dewis ariannu hynny ei hun, sy’n arwydd clir o’i chefnogaeth i’r sector, ac un o nifer o ffyrdd y buaswn yn dweud bod y system yma eisoes yn decach ac yn fwy cadarn na’r system yn Lloegr.

Y gwahaniaeth mwyaf trawiadol, rwy’n credu, yw cynlluniau’r Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan i ailddosbarthu, i bob pwrpas, incwm ardrethi busnes gan gynghorau tlotach i gynghorau mwy cyfoethog, gan eu galluogi i gadw 100 y cant o’u hardrethi busnes. Mae hynny’n amlwg yn cymhlethu’r anghydraddoldebau sy’n bodoli eisoes, a phe bai hynny’n cael ei efelychu yng Nghymru, byddai’n hynod o niweidiol i rannau helaeth o’r wlad.

Clywsom rybuddion hefyd, na chawsant eu hadlewyrchu yn y clipiau fideo, am beryglon dilyn y broses apelio a gyflwynwyd yn Lloegr, ac sydd wedi bod yn andwyol iawn i fusnesau o ran yr amser y mae’n ei gymryd a’r costau. Rwy’n siŵr y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn rhoi sylw i’r rhybuddion hynny pan fydd yn cyflwyno ei ymgynghoriad ar y broses apelio yn benodol. Rwy’n tynnu sylw’r rhai ar feinciau’r Ceidwadwyr, yn arbennig, sydd wedi gofyn i ni gael ein hysbrydoli gan esiampl Lloegr, os mai’r prawf yw pa gyfran o’ch busnesau bach sydd wedi eu heithrio rhag ardrethi busnes 100 y cant, mae ein system yma, sy’n cynnwys 50 y cant o’n busnesau bach, yn gwneud yn eithaf da yn erbyn system Lloegr lle y mae’r ffigur hwnnw’n draean yn unig.

Ond mae’r cynnig yn ehangach nag ardrethi busnes yn syml ac mae’n edrych ar gefnogaeth i’r sector manwerthu yn fwy cyffredinol, sy’n cysylltu â thrafodaeth ehangach ynglŷn â sut y gallwn adfywio canol ein trefi yn wyneb grymoedd economaidd gwirioneddol sy’n tynnu i’r cyfeiriad arall. Buaswn yn ychwanegu bod llawer o drefi, gan gynnwys Castell-nedd yn fy etholaeth i, wedi manteisio ar gymorth Llywodraeth Cymru i ddatblygu ardaloedd gwella busnes, nad ydynt yn boblogaidd gan bawb, yn amlwg, ond maent yn gyfle i gydweithio’n agos rhwng llywodraeth leol, busnesau a rhanddeiliaid eraill.

Hoffwn dynnu sylw at sylwadau yn yr astudiaeth ddofn ddiweddaraf a grybwyllodd Steffan Lewis yn gynharach yn ystod y trafodion heddiw, a chredaf ei bod yn werth eu hystyried o ran datganoli pwerau datblygu economaidd pellach i lefel leol, ac edrych yn ddychmygus ar safleoedd busnes dros dro a siopau dros dro, ac yn y blaen.

Rwy’n credu mai un o’r rhesymau sylfaenol pam y mae canol ein trefi yn y sefyllfa y maent ynddi yw oherwydd y wasgfa ar gyllidebau aelwydydd ac incwm gwario y rhai sy’n eu defnyddio fwyaf, sy’n rhywbeth y mae gennyf ofn nad yw datganiad yr hydref heddiw wedi gwneud unrhyw beth i fynd i’r afael ag ef.