Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 23 Tachwedd 2016.
Rwyf innau hefyd eisiau canolbwyntio ar fusnesau’r stryd fawr. Mae’n ffaith ddiymwad fod gostyngiad dramatig mewn siopa ar y stryd fawr ledled Cymru gyfan. Mae hon, wrth gwrs, yn broblem a rennir ledled gweddill y DU, ond mae’n ymddangos bod Cymru wedi cael ei tharo’n galetach na llawer o rannau eraill o’r wlad. Mae’n rhaid i ni ofyn y cwestiwn: a ellir atal y dirywiad hwn, neu o leiaf ei leddfu?
Un ffaith amlwg iawn a glywyd dro ar ôl tro gan y rhai sy’n ymwneud â’r diwydiant manwerthu ar y stryd fawr, yw ffioedd parcio. Mae ffioedd parcio yn dreth uniongyrchol ar y fasnach fanwerthu. Oes, mae yna lawer o broblemau eraill, fel y nodwyd heddiw, yn enwedig mewn perthynas ag ardrethi ac yn y blaen, ac mae’r rhan fwyaf ohonynt wedi cael sylw gan siaradwyr blaenorol, ond rwy’n credu bod hon yn un agwedd na ellir ei hanwybyddu ac mae modd unioni’r sefyllfa ar unwaith. Y broblem, wrth gwrs, yw bod cynghorau yn ystyried bod y llif refeniw hwn, sy’n sylweddol weithiau, yn ychwanegiad i’w groesawu i’w cyllidebau, cymaint felly fel bod llawer o gynghorau wedi dewis cynyddu’r llif arian hwn o un flwyddyn i’r llall. Er enghraifft, roedd Casnewydd i fyny 113 y cant rhwng 2014 a 2015. Cafodd Penybont gynnydd o 108 y cant ar gyfer yr un blynyddoedd, fel Merthyr ar 83 y cant, ac roedd Caerfyrddin i fyny 76 y cant—