Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 23 Tachwedd 2016.
Mae gen i ymyriad o ochr y Ceidwadwyr sy’n dweud nad felly’n hollol oedd hi. Felly, nid fy lle i yw ymyrryd mewn anghydfod rhwng y ddwy ohonoch.
Mae’r rhai sy’n cael y cyflogau isaf yng nghyngor Caerffili yn cael y cyflog byw mewn gwirionedd, a’r awdurdod hwnnw oedd yr awdurdod lleol cyntaf yng Nghymru i’w gyflwyno, a oedd yn lleihau’r lluosydd ymhellach rhwng y rhai a gâi’r cyflogau isaf a’r rhai a gâi’r cyflogau uchaf. Mae Deddf Lleoliaeth 2011, gan adeiladu ar waith adolygiad Hutton o gyflog teg yn y sector cyhoeddus, yn argymell y defnydd o luosrifau fel ffordd o fesur y berthynas rhwng cyfraddau cyflog yn y gweithlu. Yr hyn a ddywedodd Will Hutton—nad yw’n newyddiadurwr asgell dde ar unrhyw ystyr—oedd bod cymariaethau â thâl y Prif Weinidog yn ddiwerth am nad ydynt yn rhoi syniad ynglŷn â’r math o luosrifau y dylech fod yn eu defnyddio. Argymhellodd Hutton na ddylai unrhyw reolwyr yn y sector cyhoeddus ennill mwy nag 20 gwaith cymaint â’r person sy’n ennill y cyflog isaf yn y sefydliad. Yn y sector preifat, mae’n 88:1. Rwy’n credu bod 20:1 yn rhy uchel, os gofynnwch i mi, ac mae’n arwyddocaol mai ychydig iawn o awdurdodau lleol yng Nghymru, os o gwbl, sydd â lluosydd 20:1 mewn gwirionedd. Yng Nghaerffili mae’r lluosrif rhwng y cyflog uchaf a’r cyflog isaf yn 9.4:1, gan ei roi tuag at ben isaf y raddfa ar gyfer gwahaniaethau cymharol mewn tâl yng ngweithlu’r sector cyhoeddus yn y DU.
Nawr, gallech fynd at system lle rydym yn dweud, yn unochrog yng Nghymru—fel yr argymhellodd Neil McEvoy yn flaenorol yn y Siambr hon—ein bod yn mynd o dan £100,000 i’r holl brif weithredwyr yng Nghymru. Nawr, y perygl yw eich bod yn pysgota yn yr un pwll am dalent â phrif weithredwyr mewn mannau eraill. Mae perygl eich bod chi ar unwaith, wrth weithredu’n unochrog, yn dechrau colli’r dalent honno. Mae’n rhaid i ni gael trafodaeth ddifrifol ac aeddfed am y risg a pheidio â chymryd rhan mewn gwleidyddiaeth adain dde boblogaidd sy’n magu gwraidd yn y byd hwn heddiw ac y mae’r Aelod wedi cymryd rhan ynddi.
Mae’r diwygiadau a gyflwynwyd gan Lywodraeth Cymru yn y Ddeddf democratiaeth leol wedi sicrhau y bydd mwy o dryloywder wrth asesu cyflogau yn y sector cyhoeddus, ac mae hyn yn cydbwyso budd y cyhoedd a bydd yn gwneud hynny yn y dyfodol. Mae’n archwilio’r mater yn ddifrifol, yn hytrach na bod yn rhywbeth y gallwch ei roi’n syth ar Twitter. Argymhellion adroddiad Hutton—bydd angen i ni ddenu’r staff gorau yn y sector cyhoeddus yng Nghymru.
Felly, ar y nodyn hwnnw, rwy’n annog, mewn gwirionedd—gadewch i ni roi’r nonsens hwn y tu cefn i ni. Neil McEvoy, rhowch eich £13,000 yn ôl. Rwyf wedi gwneud hynny. Rwy’n cefnogi’r gwelliannau i’r cynnig a gyflwynwyd yn enw Jane Hutt.