Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 30 Tachwedd 2016.
Rwy’n cynnig gwelliant 1 yn fy enw i. Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i’r Ceidwadwyr Cymreig am gyflwyno’r ddadl hon heddiw. Fel y darganfu’r Pwyllgor Materion Cymreig, mae’r gwahaniaeth cynyddol rhwng y systemau gofal iechyd trawsffiniol nid yn unig yn achosi dryswch i gleifion sy’n dibynnu ar wasanaethau trawsffiniol, ond hefyd mae’n peri anhawster i gael mynediad at wasanaethau. Fel y bydd eraill yn sôn yn ddiamau, nododd tystion i’r Pwyllgor Materion Cymreig broblemau oherwydd comisiynu o fewn y wlad a diffyg cydweddoldeb rhwng seilwaith gofal iechyd ar y naill ochr a’r llall i’r ffin. Ond rwyf am ganolbwyntio yn fy nghyfraniad ar y trydydd maes, sef rhestrau cyflawnwyr meddygon teulu.
Mae cynnal a chadw rhestrau cyflawnwyr ar wahân yng Nghymru a Lloegr nid yn unig yn effeithio ar allu meddygon teulu i weithredu’n rhydd ar y naill ochr a’r llall i’r ffin, ond fel y darganfu’r Pwyllgor Materion Cymreig, mae’n gweithredu fel rhwystr i recriwtio meddygon teulu. Yn ôl Cymdeithas Feddygol Prydain a Chydffederasiwn y GIG yng Nghymru, bydd llawer o feddygon teulu na fyddant yn mynd drwy’r broses o wneud cais ar wahân i gael eu cynnwys ar y rhestr yn y wlad arall, ac mae hyn wedi atal meddygon teulu ar restr cyflawnwyr Lloegr rhag cymryd swyddi gwag ar yr ochr hon i’r ffin. Hefyd, amlygodd Cymdeithas Feddygol Prydain y ffaith fod rhestrau cyflawnwyr ar wahân yn atal meddygon locwm rhag gweithredu ar draws y ffin. Mae hyn yn effeithio’n andwyol ar ofal, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig yn agos at y ffin. Mae hi bob amser wedi bod yn anodd recriwtio meddygon teulu mewn ardaloedd gwledig, a gyda phoblogaeth sy’n heneiddio o feddygon teulu, rydym yn dechrau gweld mwy a mwy o bractisau gwledig yn cau. Fodd bynnag, pe bai’r practisau hynny yn gallu dibynnu ar gefnogaeth gan bractisau cyffiniol ar yr ochr arall i’r ffin, byddem yn gallu cynnig gofal sylfaenol yn yr ardaloedd hynny.
Mae pobl Cymru yn disgwyl gwasanaeth iechyd gwladol—gwasanaeth sy’n darparu gofal iechyd o’r radd flaenaf, waeth ble rydych yn byw, neu ble rydych yn cael triniaeth. Mae anallu meddygon teulu a meddygon locwm i weithredu’n drawsffiniol yn effeithio’n andwyol ar ofal iechyd yng nghefn gwlad Cymru. Nid wyf yn gwrthwynebu cael mwy o wahaniaeth rhwng y systemau gofal iechyd yng Nghymru a Lloegr, ond ni ddylai gwahaniaeth effeithio ar lefel ac ansawdd y driniaeth i gleifion. Mae UKIP yn credu y dylid cael un rhestr cyflawnwyr ar gyfer Cymru a Lloegr ac yn galw ar Ysgrifennydd y Cabinet i weithio gyda’r Adran Iechyd i gyflawni’r nod hwnnw. Ni ddylai biwrocratiaeth a phrosesau byth darfu ar ofal cleifion. Anogaf yr Aelodau i gefnogi’r gwelliant a gyflwynwyd yn fy enw i. Diolch yn fawr. Diolch yn fawr iawn.