Diolch, Lywydd. Mae ein system ynni yn mynd drwy newid sylweddol. Mae'r datganiad hwn yn adlewyrchu’r cyd-destun newidiol hwn, ac yn amlinellu blaenoriaethau Llywodraeth Cymru mewn cysylltiad ag ynni.

Cytundeb Paris sy’n llywio’r agenda ddatgarboneiddio rhyngwladol. Rydym yn gweld datblygiadau cyflym mewn ynni adnewyddadwy, storio a lleihau'r galw. Yn COP22 yn Marrakesh, cyfarfum ag arweinwyr sydd wedi gwneud cynnydd o ran datblygu cymdeithasau carbon isel a fydd yn fwy cydnerth wrth ymdopi â heriau yn y dyfodol. Mewn cyferbyniad, mae Llywodraeth y DU wedi creu ansicrwydd polisi ac wedi tanseilio hyder buddsoddwyr mewn ynni. Rwyf am fod yn eglur ynghylch y blaenoriaethau ar gyfer Cymru a sut y byddwn yn eu cyflawni.

Mae'r Llywodraeth hon yn parhau i fod wedi ymrwymo i'r uchelgeisiau a nodir yn ‘Ynni Cymru’. Mae gen i dair blaenoriaeth glir ar gyfer y Cynulliad hwn. Yn gyntaf, byddwn yn lleihau faint o ynni a ddefnyddiwn yng Nghymru. Yn ail, byddwn yn lleihau ein dibyniaeth ar ynni a gynhyrchir o danwydd ffosil. Yn drydydd, byddwn yn mynd ati’n rhagweithiol i reoli'r broses o newid i economi carbon isel. Byddwn yn llywio’r newid hwn i sicrhau’r manteision mwyaf posibl i Gymru, gan ddarparu arweinyddiaeth strategol, a lleihau ansicrwydd. Mae'n rhaid i ni barhau i dyfu’r economi ar yr un pryd â lleihau allyriadau a rheoli fforddiadwyedd. Byddaf yn sicrhau bod ein polisïau a'n cymorth wedi’u cysoni a’u bod yn gweithio tuag at gyflwyno system ynni carbon isel ar gyfer Cymru.

Yn gyntaf, lleihau'r ynni a ddefnyddiwn yng Nghymru: byddwn yn parhau â'n rhaglenni effeithlonrwydd ynni blaenllaw, gan ganolbwyntio ar bobl agored i niwed sydd mewn perygl o dlodi tanwydd. Mae hyn yn diogelu cartrefi yn erbyn prisiau ynni sy’n cynyddu, yn lleihau allyriadau, ac yn helpu pobl i gadw'n gynnes ac yn iach. Rydym wedi gwario £217 miliwn yn gwella mwy na 39,000 o gartrefi yn y pum mlynedd diwethaf. Y llynedd, sicrhaodd y cynllun Nyth arbedion cyfartalog ar filiau ynni o fwy na £400 fesul cartref. Rwy'n gwybod bod fy nghydweithiwr, y Gweinidog dros Gyllid a Llywodraeth Leol yn edrych ar fanylion datganiad yr hydref ac yn trafod blaenoriaethau Llywodraeth Cymru ar gyfer gwariant ychwanegol. Pan fydd yr adolygiad cynaliadwyedd rheoliadau adeiladu cyfredol wedi’i gwblhau, byddwn yn troi ein sylw at wella perfformiad ynni adeiladau newydd.