Part of 1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a’r Seilwaith – Senedd Cymru am 1:57 pm ar 7 Rhagfyr 2016.
Roeddwn yn credu y byddai’n ddefnyddiol, pe bai’r cwestiwn hwn yn codi, i mi fod mewn sefyllfa i allu rhoi’r wybodaeth ynglŷn â’r sefyllfa ddiweddaraf. Mae’r Trysorlys wedi cyhoeddi £13.7 miliwn yn ychwanegol, ar ôl ailgyfrifo’r setliad ar sail ychydig yn wahanol i sail y setliad gwreiddiol, a oedd yn rhan o fformiwla Barnett. Maent yn awgrymu mai dyma’r arian ychwanegol i gyd, ond nid dyna’r sefyllfa mewn gwirionedd. Rwyf wedi mynd drwy’r ystadegau o’r blaen, a byddaf yn gwneud hynny eto. Yn fras—[Torri ar draws.] Na, mae’n syml iawn, fel y dywedais. Yn fras, yr hyn a ddigwyddodd yw ein bod wedi cael £114 miliwn i Gymru o ganlyniad i fformiwla Barnett ar gyfer yr ardoll brentisiaethau, a diddymwyd £90 miliwn o hwnnw ar unwaith am ei fod wedi cael ei roi yn y llinell sylfaen ar gyfer fformiwla Barnett, a £90 miliwn yw’r gostyngiad mewn cyllid prentisiaeth yn Lloegr o ganlyniad i’r symud rhwng yr ardoll brentisiaethau a threthiant cyffredinol. Cafwyd cyhoeddiad o £13.7 miliwn arall o ganlyniad i ailgyfrifo’r fformiwla, yn seiliedig ar yr arian a ddaw o Gymru, wedi llawer o lobïo o Gymru gan fusnesau a’r Llywodraeth. Fodd bynnag, y sefyllfa yw bod hon yn dal i fod yn dreth ar gyflogwyr a godir gan CThEM heb ymgynghori â Llywodraeth Cymru.
Nid yw CThEM, fel y gwyddoch, wedi ei ddatganoli i Gymru mewn unrhyw ffordd, ac mae’r arian yn mynd yn hollol groes i’n hardoll brentisiaethau. Rydym wedi bod yn glir iawn fod yr ymgynghoriad helaeth a gynhaliwyd gennym, ychydig cyn i’r ardoll gael ei chyhoeddi, ac a groesawyd gan bob cyflogwr yng Nghymru, yn dal i sefyll. Rydym wedi gohirio cyhoeddi ein polisi prentisiaeth terfynol—gobeithiaf wneud hynny tuag at ddiwedd mis Rhagfyr—o ganlyniad i geisio deall beth yn union sy’n digwydd. Ond diwedd y gân yw nad yw’r arian hwn yn dod yn ôl i Gymru ar y ffurf y byddai’r cyflogwyr yn ei ddymuno. Treth yw hi, yn syml iawn. Nid yw trethi wedi’u datganoli, fel y gwyddoch, ac nid ydynt wedi’u neilltuo yn Lloegr chwaith—nid yw trethi yn cael eu neilltuo—felly polisi’r Llywodraeth bresennol yw ei wario yn y ffordd hon. Gallai hynny newid yfory. Byddwn yn dal ein gafael ar ein rhaglen brentisiaeth yr ymgynghorwyd yn drylwyr arni ac a brofwyd yn drwyadl.