Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 7 Rhagfyr 2016.
Nid sylweddoliad gwyrthiol ar fy rhan yw hyn. Mae llawer o Lywodraethau eraill wedi mynd i sefyllfa lle nad oedd ganddynt unrhyw ddewis ond gorfodi caledi. Rwy’n ddigon hen i gofio’r Llywodraeth Lafur yn y 1970au, ac rwy’n cofio Jim Callaghan, y cyn Aelod dros Dde-ddwyrain Caerdydd, a ddywedodd mewn araith yng nghynhadledd y Blaid Lafur yn 1976,
Roeddem yn arfer meddwl y gallech wario eich ffordd allan o ddirwasgiad, a chynyddu cyflogaeth drwy... roi hwb i wariant y Llywodraeth. Rwy’n dweud wrthych yn hollol onest nad yw’r opsiwn hwnnw yn bodoli mwyach, ac i’r graddau ei fod wedi bodoli erioed, yr unig ffordd y gweithiai ar bob achlysur... oedd drwy chwistrellu dos fwy o chwyddiant i mewn i’r economi, wedi’i ddilyn gan lefel uwch o ddiweithdra fel y cam nesaf.’
Yn wir, nid oes rhaid i ni fynd yn ôl mor bell â Jim Callaghan, oherwydd gallwn ddarllen geiriau Alistair Darling, a dyma’r frawddeg neu ddwy olaf y byddaf yn eu dweud yn yr araith hon. Ar 24 Mawrth 2010, pan ofynnodd y BBC iddo sut roedd ei gynlluniau fel y Canghellor Llafur ar y pryd yn cymharu ag ymgais Margaret Thatcher i leihau maint y wladwriaeth, atebodd Alistair Darling,
Byddant yn ddyfnach ac yn fwy llym—mae lle rydym yn gwneud yr union gymhariaeth... yn eilaidd i... gydnabod y bydd y toriadau hyn yn anodd.
Rwy’n ofni nad oes dianc rhag realiti yn y pen draw.