Rwy’n ddiolchgar am y cyfle i siarad yn y ddadl y prynhawn yma. Mae’n rhoi cyfle i dynnu sylw at y trawsnewid sydd wedi digwydd yn economi’r Deyrnas Unedig, diolch i bolisïau’r Llywodraeth Geidwadol hon yn Llundain. Gadawodd Llafur etifeddiaeth economaidd ddigalon ar ei hôl: roedd Prydain wedi dioddef y dirwasgiad dyfnaf ers y rhyfel, cawsom y diffyg strwythurol ail fwyaf o blith unrhyw economi ddatblygedig yn y byd, ac roedd diweithdra wedi cynyddu bron 0.5 miliwn. Roedd yn rhaid i’r Llywodraeth newydd wneud asesiadau realistig am gyflwr economi Prydain. Roedd hyn yn golygu gwneud y penderfyniadau anodd oedd eu hangen i leihau’r diffyg ac i reoli gwariant.

Diolch i’w cynlluniau economaidd hirdymor, mae gan Brydain economi gref sy’n tyfu bellach. Yn ôl y Gronfa Ariannol Ryngwladol, gan y DU y mae’r economi sy’n tyfu gyflymaf yn y G7 eleni. Mae cyflogaeth 2.8 miliwn yn uwch er pan oedd Llafur mewn grym, ac mae diweithdra wedi gostwng i lefel is nag y bu ers 11 mlynedd. Mae’r diffyg ddwy ran o dair yn llai a bydd y ddyled fel cyfran o incwm cenedlaethol yn dechrau lleihau yn 2018-19.

O ganlyniad, mae Llywodraeth y DU wedi helpu teuluoedd cyffredin sy’n gweithio i gadw mwy o’r hyn y maent yn ei ennill. Mae codi’r lwfans personol di-dreth—[Torri ar draws.] Gadewch i mi orffen ychydig o bethau. Os oes gennyf amser, byddaf yn gadael iddynt. Mae codi’r lwfans personol di-dreth wedi torri treth, mewn gwirionedd, i fwy na 28 miliwn o bobl, ac mae 4 miliwn o bobl wedi gallu rhoi’r gorau i dalu treth yn gyfan gwbl. Mae’r cyflog byw cenedlaethol yn codi i £7.50 yr awr o’r flwyddyn nesaf, gan roi codiad cyflog pellach i 1.3 miliwn o bobl. Mae’r dreth ar danwydd wedi cael ei rhewi am y seithfed blwyddyn yn olynol, gan arbed bron £130 ar gyfartaledd i yrwyr ceir a dros £350 y flwyddyn i yrwyr faniau.

Yma yng Nghymru, rydym ni hefyd wedi gweld manteision y trawsnewidiadau economaidd hyn. Maent wedi caniatáu i Lywodraeth y DU fuddsoddi swm digynsail o arian yng Nghymru. Mae gennym eisoes y rhaglen seilwaith rheilffyrdd fwyaf ers oes Fictoria. Mae trydaneiddio prif reilffordd y Great Western a rhwydwaith rheilffyrdd y Cymoedd yn gwrthgyferbynnu’n llwyr â record y Llywodraeth Lafur ddiwethaf, nad aeth ati i drydaneiddio un fodfedd sengl o drac yng Nghymru mewn 13 mlynedd.

Buddsoddi mewn trydaneiddio’r rheilffyrdd yw un o’r ffyrdd mwyaf effeithiol o dyfu’r economi yng Nghymru. Bydd datganiad yr hydref yn galluogi Llywodraeth Cymru i elwa ar hwb i gyllidebau cyfalaf o dros £400 miliwn. Mae’r buddsoddiad hwn yn rhoi cyfle i Lywodraeth Cymru gryfhau’n fawr ac arallgyfeirio economi Cymru. Yn ddiweddar, cadarnhaodd Gerry Holtham—gwrandewch ar y bobl ar yr ochr hon, yn awr—nad yw Cymru’n cael ei thanariannu mwyach. Dyna gau ei ddyfyniad. Ni all Llywodraeth Cymru daflu’r baich mwyach a beio San Steffan am eu methiant i gyflawni’r newidiadau sydd eu hangen yn ddirfawr ar Gymru. Gobeithio y gallwn symud ymlaen â ffordd liniaru’r M4, sydd ei hangen yn ddirfawr i liniaru tagfeydd ar y brif wythïen hanfodol hon yn economi Cymru.

Rwyf hefyd am ddweud rhywbeth am yr ardoll prentisiaeth. Rwy’n gresynu bod Llywodraeth Cymru wedi methu ymrwymo i ailfuddsoddi’r arian hwn i wella hyfforddiant prentisiaeth. Dyma arian a roddwyd gan fusnesau, ac mae’n hanfodol ei fod yn cael ei ailfuddsoddi mewn hyfforddiant. Mae grwpiau fel Consortiwm Manwerthu Cymru wedi mynegi eu siom fod Llywodraeth Cymru’n edrych ar symiau canlyniadol yr ardoll fel ffrwd refeniw’n unig. Gellid eu defnyddio i hybu a gwella hyfforddiant sgiliau i bobl, yn enwedig y rhai yn ein cymunedau mwyaf difreintiedig, megis de-ddwyrain Cymru. Lywydd, rwy’n croesawu datganiad yr hydref, sy’n rhoi cyfle i Lywodraeth Cymru fanteisio ar y cyfleoedd o’n blaenau, mewn ffordd sy’n adeiladu economi sy’n trawsnewid Cymru ac o fudd i bobl Cymru. Yn olaf, rydym newydd glywed, oherwydd ein Llywodraeth yn Llundain, fod holl safleoedd Tata yn y DU yn mynd i aros ar agor, ac ni fydd unrhyw ddiswyddiadau yn y dyfodol. Diolch.