Diolch i John Griffiths am ei gyfraniad ac, unwaith eto, rwyf wedi cael adroddiad llawn yn ôl gan fy nhîm mewn cysylltiad â'r cyfarfod y soniodd amdano ddydd Gwener. Rwy'n ddiolchgar am ei adborth a'i fod o ddefnydd iddo ef a'i gydweithwyr.

Rwy’n credu bod yr Aelod yn iawn i godi'r mater ynghylch grymuso a chydnerthedd. Rwy'n defnyddio’r termau hynny’n aml oherwydd credaf fod y cymunedau’n ymwneud â hynny. Mae sut rydym yn cyrraedd yno yn fater diddorol arall, oherwydd bod sefydliadau sy’n cael eu herio yn ariannol—ni ein hunain fel Llywodraeth ac awdurdodau lleol—mae'n rhaid i ni greu ffordd newydd o wneud busnes a chymryd rhywfaint o gyfrifoldeb. Er bod Cymunedau yn Gyntaf, rwy’n deall, yn eich ardal benodol chi, yn darparu cyllid i ganolfannau cymunedol, mewn ardaloedd eraill nid oedd hynny’n wir. Felly, mae’n debyg fod ffyrdd o fynd trwy hyn, ond mae angen inni gael trafodaeth tymor hwy am yr hyn y gall neu na all hyn ei olygu. Nid wyf wedi gwneud y penderfyniad, fel y mae’r Aelod yn ymwybodol ohono, ar Gymunedau yn Gyntaf. Ond nid wyf yn credu ei fod yn beth gwael cynnal y trafodaethau hynny sy’n ymwneud â sicrhau bod cynaliadwyedd hirdymor sefydliadau ar flaen y gad yn ein holl drafodaethau wrth i ni symud ymlaen.

Ysgolion cymunedol—rwy’n cael fy nghalonogi mewn gwirionedd gan frwdfrydedd yr Aelod am hyn. Rwy’n cytuno ag ef. Rwy'n credu bod cyfle gwych yno i roi pwyslais cymunedol ar adeiladu y tu hwnt i beth yw addysg, gyda golwg llawer mwy cyfannol at yr hyn y gallwn ei gyflawni yn ein cymunedau. Es i am dro i Drelái rhyw bythefnos yn ôl, ac roedd yn gyfle ardderchog—roedd ysgol wych yno, yn cyflawni cymaint mwy na dim ond addysg. Roedd hon yn gwneud llawer iawn o waith gyda theuluoedd a phlant y tu hwnt i'r hyn y byddai eu cylch gwaith arferol yn ei wneud. Byddwn i'n dweud wrth fy holl bartneriaid bod yn rhaid iddynt edrych y tu hwnt i hynny nawr—y tu hwnt i'n gwaith bob dydd—i edrych ar beth y gallwn ei wneud yn ychwanegol. Mae cymaint o sefydliadau sydd eisoes yn gwneud hyn. Yr hyn y mae’n rhaid i ni ei wneud yw eu cyfuno, a gwneud yn siŵr bod pob un o'r cyrff hyn yn dod ynghyd. Dyna pam fod yr egwyddor o barthau plant yn rhywbeth yr wyf i'n teimlo’n llawn cyffro yn ei gylch, sef dod â’r arbenigwyr hyn i mewn o gwmpas unigolyn i wybod beth y gallant neu na allant fod ei angen ar gyfer y dyfodol.

Ymrwymais yr wythnos diwethaf—yn wir, yng Nghasnewydd, mewn gwirionedd—yng nghynhadledd ar y cyd Dechrau'n Deg a Theuluoedd yn Gyntaf, ymrwymais i ddatblygu’r ddwy raglen hynny ymhellach drwy roi cyllid iddynt, oherwydd credaf eu bod yn hanfodol o ran siapio'r ffordd y mae ein hamgylchedd yn gweithio. Mae sut yr ydym yn eu hintegreiddio â'r blynyddoedd cynnar yn mynd i fod yn drafodaeth ddiddorol, ond rwy'n credu bod hyn yn hanfodol.

Y pwynt terfynol—rwy’n ymwybodol iawn o'r amser—yw’r mater o roi terfyn ar yr amddiffyniad o gosb resymol. Mae cyfres o ddulliau’n ymwneud â hynny hefyd. Mae rhianta cadarnhaol yn rhywbeth yr ydym yn dechrau ei wthio allan yn galed iawn a, gyda llaw, byddwn yn deddfu hefyd. Ni allaf roi dyddiad cyflwyno hynny i’r Aelod, ond byddaf yn ysgrifennu ato pan fydd gennyf y manylion.