Diolch yn fawr iawn, Ddirprwy Lywydd, am fy ngalw i siarad yn y ddadl hon. Rwy’n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn cadw mater gordewdra ar yr agenda, ac yn ogystal â’r ffaith ei bod yn Wythnos Genedlaethol Ymwybyddiaeth Gordewdra, ar ôl gormodedd y Nadolig, fel y soniodd Angela Burns yn ei haraith wrth gyflwyno’r ddadl, rwy’n credu bod llawer o bobl yn meddwl am droi at fwyta’n iach. Rwy’n cymeradwyo ymdrechion pobl i fod yn fwy iach ym mis Ionawr. Nid wyf yn llwyddiannus iawn fy hun, ond rwy’n credu bod gwneud mis Ionawr sych, torri’n ôl ar fwydydd sy’n cynnwys llawer o siwgr neu ddechrau ar drefn ymarfer corff newydd yn bwysig iawn. Rwy’n credu bod angen i bawb ohonom annog ein gilydd i wneud hynny.

Ond mewn gwirionedd, y cwestiwn yw sut rydym yn cyfleu’r neges honno ar hyd y flwyddyn gyfan, er mwyn meithrin arferion da yn y tymor hir. Rwy’n credu ein bod yn magu cenhedlaeth o blant a bwytawyr sy’n fwy ymwybodol o iechyd, oherwydd, yn sicr, dyma rywbeth sy’n cael sylw yn yr ysgolion cynradd. Rydym yn gwybod bod plant nad ydynt yn iach yn tyfu’n oedolion nad ydynt yn iach. Felly, rwy’n meddwl ei bod yn bwysig iawn i ni gyfleu’r neges i’r genhedlaeth iau.

Ond fel y crybwyllwyd eisoes, mae’r ffaith fod 26.2 y cant o blant Cymru yn rhy drwm yn peri pryder mawr. Ond rwy’n falch o weld bod 64 y cant o blant yn dweud eu bod yn bwyta ffrwythau bob dydd. Hoffwn pe bai’r ffigur yn uwch, ond serch hynny, mae’n 62 y cant, ac mae 52 y cant yn bwyta llysiau bob dydd, ac rwy’n meddwl mai 32 y cant o oedolion a ddywedodd eu bod wedi bwyta pum cyfran neu ragor o ffrwythau a llysiau y diwrnod cynt. Felly, yn amlwg, mae llawer o waith i’w wneud, ond rwy’n credu bod Llywodraeth Cymru wedi rhoi rhai camau cadarnhaol iawn ar waith i fynd i’r afael â’r mater hwn.

Rwyf am gyfeirio, unwaith eto, at y Ddeddf teithio llesol, am fy mod yn credu bod hon yn bwysig iawn a bydd yn cael effaith wrth annog pobl i gynnwys cerdded a beicio yn eu bywydau bob dydd. Ar hyn o bryd, gwyddom fod awdurdodau lleol yn paratoi i greu mapiau rhwydwaith integredig, a byddant yn cael eu cyflwyno i Lywodraeth Cymru erbyn mis Medi y flwyddyn nesaf. Rwy’n gobeithio y bydd y mapiau hynny’n dangos ardaloedd ar gyfer llwybrau cerdded a beicio lleol y bydd y cymunedau eu hunain yn credu y dylid eu blaenoriaethu. Felly, rwy’n gobeithio y gall bawb ohonom dynnu sylw at grwpiau cymunedol ac at y broses hon, ac annog etholwyr i gyfrannu.

Fel pob un ohonom, rwy’n bryderus iawn am effaith yfed llawer o ddiodydd llawn siwgr, ac roeddwn yn falch iawn heddiw o weld bod arbenigwyr iechyd wedi galw am wahardd taith lori Nadolig Coca-Cola. Cafodd hyn sylw eang yn y cyfryngau. Rwy’n teimlo o ddifrif bod hwn yn ddigwyddiad niweidiol iawn—lori Nadolig Coca-Cola. Mae’n aros mewn 44 o leoedd ledled y DU, gan gynnwys Caerdydd. Y Nadolig hwn, roedd ar Stryd y Frenhines, ac roedd ciwiau am samplau am ddim, sy’n cael eu rhannu ac mae hynny’n annog plant yn arbennig i yfed mwy byth o Coca-Cola. Yn ôl ei wefan ei hun, mae saith llwyaid o siwgr ym mhob can o Coke arferol. Rwy’n teimlo’n arbennig o gryf yn erbyn yr ymgyrch arbennig hon oherwydd, yn 2016—