Part of the debate – Senedd Cymru am 2:47 pm ar 17 Ionawr 2017.
Arweinydd y tŷ, a gawn ni ddau ddatganiad, os yw’n bosibl, os gwelwch yn dda, a’r cyntaf yn adeiladu ar y cwestiwn y gofynnodd fy nghydweithiwr, Nick Ramsay, i'r Prif Weinidog ynglŷn ag ardrethi busnes. Clywais ymateb y Prif Weinidog, fel y gwnaeth bawb arall, y byddai’r canllawiau, y rheolau, y rheoliadau yn cael eu cyflwyno’n fuan o ran cynigion yr ardrethi busnes, ac rydym yn croesawu'r arian ychwanegol sydd wedi’i gynnwys yn y gyllideb ar gyfer y cynllun ardrethi busnes ar ôl 1 Ebrill eleni. Ond mae 1 Ebrill yn agosáu atom ni’n gyflym iawn, iawn, ac a ydych chi mewn sefyllfa, fel arweinydd y tŷ, i ddangos i ni beth y mae'r term 'cyn bo hir' yn ei olygu, gan efallai rhoi rhywfaint o ddealltwriaeth i ni o sut y caiff yr arian hwn ei ddosbarthu, beth fydd y meini prawf, ac, yn hanfodol, yr hyn y bydd busnesau yn ei wneud os ydyn nhw’n canfod eu hunain yn y sefyllfa anghywir pan ddaw at gael gafael ar y cymorth hwnnw a’r gefnogaeth honno yn ymwneud ag ailbrisio ardrethi busnes? Fel y dywedais, ceir cyfnod byr iawn o amser, ac wrth reswm, mae ar fusnesau, y mae’n rhaid iddynt wneud amcanestyniadau llif arian a chynllunio ar gyfer y dyfodol, angen yr wybodaeth hon cyn gynted ag sy’n bosibl. Rwy’n gwerthfawrogi efallai bod y Llywodraeth yn gweithio y tu ôl i'r llenni ar hyn, ond mae angen diffinio'r term 'cyn bo hir', ac os ydych chi, yn eich swyddogaeth fel arweinydd y tŷ, mewn sefyllfa i roi gwybod i ni pryd y cyflwynir y datganiad hwnnw, byddai hynny'n hynod ddefnyddiol. Os nad oes modd i chi wneud hynny, a wnewch chi adrodd yn ôl a rhoi gwybod i ni beth sy'n digwydd ynglŷn â’r rheolau a'r rheoliadau hyn?
A byddai’r ail ddatganiad y byddwn i'n gofyn amdano yn dod gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd, Llesiant a Chwaraeon. Y bore yma, cefais y pleser o gynnal y digwyddiad Lleisiau Cleifion Canser yn y Senedd yma. Annie Mulholland, fel y bydd llawer o Aelodau yn y Siambr hon yn cofio, a ddaeth â’r digwyddiad cyntaf i adeilad y Pierhead, a gafodd gefnogaeth drawsbleidiol, a daeth nifer o Aelodau i’r digwyddiad hwnnw. Unwaith eto, eleni, cafodd y digwyddiad ei gefnogi’n dda iawn, iawn, a chafwyd cyfraniadau da iawn o'r llawr ac o'r llwyfan, gan hysbysu cleifion a hysbysu clinigwyr a gwleidyddion am y sefyllfa ar hyn o bryd o ran gwasanaethau canser. Siaradodd Dr Tom Crosby am yr angen i gael strategaeth ganser i Gymru. Mae gennym gynllun canser, ond siaradodd ef am y ffaith nad yw gweithredu darpariaeth gwasanaethau o ran gwasanaethau canser, yn fater dim ond ar gyfer un tymor y Llywodraeth am gyfnod o ddwy neu dair blynedd. Mae'n angen cynllunio hirdymor a fydd yn para ymhell i'r dyfodol, ac yn sganio'r gorwel. Er tegwch i Dr Tom Crosby, mae ganddo lawer iawn o brofiad yn y maes hwn, ac rwy’n credu y byddai’n cael ei werthfawrogi'n fawr iawn pe byddai Ysgrifennydd y Cabinet dros iechyd yn cyflwyno ei syniadau ynglŷn â strategaeth o'r fath, wedi’i gweithredu gan Lywodraeth Cymru, a beth yw ei ymateb i'r cais hwnnw.