Part of the debate – Senedd Cymru am 5:06 pm ar 18 Ionawr 2017.
Gallaf sicrhau’r Aelod fy mod wedi ymgynghori’n helaeth iawn ar hyn, fel y mae fy nghyd-Aelod, Darren Millar.
Byddwn yn gweithio i atal ac erlyn y rhai sy’n euog o dipio anghyfreithlon. Mae Gwynedd a Blaenau Gwent wedi gweld cynnydd o 30 y cant yn y gwariant ar fynd i’r afael â’u problemau tipio anghyfreithlon, a’r cyfan o ganlyniad i gyfyngu ar amlder y gwasanaethau casglu. Mae digwyddiadau tipio anghyfreithlon o lwythi faniau bach wedi codi i 2,854 o ddigwyddiadau mewn dwy flynedd yn unig. Peidiwch â chamgymryd, byddem yn gorfodi cosbau llym ar y rhai a geir yn euog o waredu eu gwastraff cartref, sbwriel a dodrefn yn ein hardaloedd gwledig a’n trefi. Mewn cymdeithas deg a chyfiawn, pam y dylai’r rhan fwyaf o ddinasyddion sy’n parchu’r gyfraith orfod dioddef yn sgil gweithredoedd hunanol rhai pobl a’r ddarpariaeth annigonol gan eu hawdurdod lleol eu hunain? Ar draws Cymru, mae polisi eang o gyflwyno cynwysyddion ailgylchu newydd wedi costio miliynau i’r trethdalwyr. Ac mae polisi anghyson o’r fath wedi gweld cynwysyddion yn cael eu torri neu’n mynd ar goll yn ystod tywydd garw, gan ychwanegu baich cost pellach i dalwyr y dreth gyngor.
Ond os ydym yn gweithio tuag at genedl ddiwastraff, mae angen i ni edrych ar hyn ar ddau ben y ddadl. Mae’n rhaid i ni fynd i’r afael â’r gweithgynhyrchwyr sy’n dewis ein hudo gyda’u deunydd pacio, yn hytrach nag ansawdd y cynnyrch. Fel defnyddiwr, nid wyf am weld bananas wedi’u lapio mewn plastig neu fy wyau mewn Styrofoam. Mae gorgynhyrchu deunydd pacio yn broblem y dylem ni, fel deddfwrfa, fod yn mynd i’r afael â hi, a buaswn yn croesawu unrhyw ddeddfwriaeth ar hyn. Mae ein hetholwyr yn talu am ei gynhyrchu ac yn talu am ei waredu, ac yn syml iawn nid yw’n deg.
Mae gormod o blastig yn ein bywydau, ac mae gormod o blastig yn dwyn bywydau. Edrychwch ar ein hamgylchedd morol. Edrychwch ar ein hardaloedd gwledig a’n cefn gwlad. Mae angen i Lywodraeth Cymru feddwl yn fwy effeithiol er budd eu deiliaid tai, eu trigolion a threthdalwyr awdurdodau lleol. Mae angen i’r Llywodraeth roi arweiniad synhwyrol i’n hawdurdodau lleol. Lywydd, nid cosbi ein trigolion yw’r ateb o ran ein casgliadau bin. Fe ddylem ac mae’n rhaid i ni edrych ar atebion llawer mwy cynaliadwy a hirdymor ar gyfer gwaredu ein gwastraff.