Diolch, Lywydd. Heddiw, rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i ddarparu rhagor o wybodaeth ynghylch y cyllid ychwanegol o £10 miliwn ar gyfer rhyddhad ardrethi busnes a gyhoeddwyd cyn y Nadolig. Bydd ailbrisiadau ardrethi busnes Asiantaeth y Swyddfa Brisio yn arwain, fel y gwyddom, at fusnesau mewn rhai rhannau o Gymru yn wynebu codiadau anferth yn eu hardrethi. Gadewch i ni fod yn glir ynghylch yr hyn y mae hynny’n ei olygu yn ymarferol. Mae’n golygu, ar y gorau, fod busnesau â llai o arian i’w fuddsoddi yn eu heiddo, yn eu staff, ac yn y pen draw, yn eu dyfodol. Ar ei waethaf, mae’n golygu bod busnesau’n gorfod cau a rhoi’r gorau iddi. Mae busnesau gwledig yn arbennig yn wynebu caledi yn sgil ailbrisiadau Asiantaeth y Swyddfa Brisio, gyda rhai’n profi cynnydd canrannol tri digid, ac eraill yn dweud y bydd yn rhaid iddynt gau oherwydd y cynnydd yn eu hardrethi.

Mae Consortiwm Manwerthu Cymru wedi dweud bod rhagamcanion presennol yn dangos, yn dilyn yr ailbrisio yn Ebrill 2017, y gallai’r puntdal ardrethi a ragwelir ar gyfer Cymru neidio 10 y cant, sy’n naid syfrdanol, gan olygu mai Cymru fydd y lle â’r trethi uchaf a’r lle lleiaf deniadol i wneud busnes yn y DU, yn seiliedig ar ein system ardrethi—nid fy ngeiriau i, nid geiriau’r Ceidwadwyr Cymreig; geiriau Consortiwm Manwerthu Cymru.

Nawr, fel y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn gwybod, rwyf wedi bod yn arbennig o bryderus am hyn i gyd o’r cychwyn cyntaf oherwydd ei effaith yn fy etholaeth yn benodol, lle yr effeithir ar bron i 65 y cant o fusnesau gan yr ailbrisio. Bydd y Monnow Bridge Fish Bar yn Nhrefynwy yn cael ei daro gan godiad o 200 y cant a mwy, gan fynd ag ef o £9,800 i dros £20,000. Bydd salon gwallt Oasis yn Nhrefynwy yn gweld ei ardrethi busnes yn dyblu bron, o £4,250 i £7,110.

Yng nghyllideb 2016, nododd Llywodraeth y DU nifer o newidiadau polisi allweddol er mwyn cynorthwyo busnesau bach a chanolig, gan gynnwys codi trothwy rhyddhad ardrethi busnesau bach o £6,000. Mae’r Ceidwadwyr Cymreig yn credu y dylai’r un peth ddigwydd yma. Nawr, ym mis Gorffennaf 2016, gofynnodd Llywodraeth yr Alban am sylwadau i adolygiad Barclay o ardrethi busnes. Mae Ysgrifennydd y Cabinet yma wedi cyhoeddi adolygiad o ardrethi busnes yn 2018, ac rydym yn croesawu’r adolygiad hwn yn fawr; rydym yn credu ei fod yn angenrheidiol. Fodd bynnag, ni allwch feio busnesau am holi a yw hyn yn rhy ychydig yn rhy hwyr i’r busnesau bach a chanolig sy’n wynebu codiadau sylweddol.

Nawr, gan droi at gyhoeddiad Ysgrifennydd y Cabinet ynglŷn â’r cynllun rhyddhad trosiannol gwerth £10 miliwn ar gyfer busnesau bach yr effeithir arnynt gan yr ailbrisio, rydym yn gwybod y bydd hwn ar gael o 1 Ebrill, ac yn ôl Ysgrifennydd y Cabinet, bydd yn ychwanegol at yr hyn a elwir yn doriad treth presennol o £100 miliwn ar gyfer busnesau bach yng Nghymru. Rydym yn croesawu’r cynllun rhyddhad trosiannol, ond a yw’n ddigon ar gyfer yr ardrethi uchel y bydd rhai busnesau yn eu hwynebu bellach ar ôl 2017? Rhaid i Lywodraeth Cymru yn awr ystyried codi bandiau rhyddhad ardrethi a rhannu’r lluosydd, fel sydd wedi digwydd dros y ffin yn Lloegr. Yn y cyfamser, o leiaf mae gennym yr ymrwymiad hwn gan Lywodraeth Cymru i gyllid ychwanegol—ac rydym yn croesawu hynny—ar gyfer busnesau’r stryd fawr ledled Cymru, a gwn fod rhai o’r manylion y mae Ysgrifennydd y Cabinet eisoes wedi’u cyhoeddi yn dangos y bydd yn ymwneud yn benodol â busnesau ein strydoedd mawr dioddefus, ac fel y dywedais, rydym yn croesawu hynny.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae angen eglurder i fusnesau yn awr o ran pa bryd a sut y bydd yr arian hwn yn cael ei ddyrannu a sut y bydd busnesau’n gwneud cais amdano ac yn gallu gwneud cais amdano. Mae’n fis Ionawr eisoes, mae hyn bellach wedi bod yn digwydd ers wythnosau, misoedd, ac mae’r cloc yn tician. Rwy’n gofyn i’r Siambr gefnogi’r cynnig hwn, a gadewch i bawb ohonom fwrw iddi gyda’r gwaith o helpu busnesau Cymru i oroesi’r storm hon a symud ymlaen at ddyddiau disglair i ddod.